Αποκλειστική συνέντευξη στη Σοφία Μυττά
Σε μια περίοδο όπου οι υποδομές και οι μεταφορές βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας πολιτικής, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρίστος Δήμας αναλύει σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο 3ο τεύχος του περιοδικού Smart Cities, τον σχεδιασμό της κυβέρνησης για την αναβάθμιση του συγκοινωνιακού και οδικού χάρτη της χώρας. Με έργα-ορόσημα όπως το Μετρό Θεσσαλονίκης, ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης και η Γραμμή 4 του Μετρό Αθήνας, ο Υπουργός μιλά για χρονοδιαγράμματα, προκλήσεις, χρηματοδοτικά εργαλεία και τις νέες τεχνολογίες που φέρνουν τις έξυπνες πόλεις πιο κοντά στην καθημερινότητά μας. Παράλληλα, υπογραμμίζει τη σημασία των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και τον κομβικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση έργων βιώσιμης κινητικότητας και ανάπτυξης.
Κύριε Υπουργέ, μεγάλα έργα όπως το Μετρό Θεσσαλονίκης, ο ΒΟΆΚ βρίσκονται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Ποια είναι η εικόνα υλοποίησης σήμερα και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης για καθένα;
Για την Κυβέρνηση η δημιουργία σύγχρονων, βιώσιμων και λειτουργικών υποδομών συνιστά στρατηγική προτεραιότητα με κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο. Σε αυτήν την κατεύθυνση, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υλοποιεί ένα ευρύ και σύνθετο πλήθος έργων σε όλες τις Περιφέρειες της Ελληνικής Επικράτειας.
Ειδικότερα, έργα εμβληματικού χαρακτήρα, όπως οι σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι (Πάτρα-Πύργος, ΒΟΑΚ, Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας Ε65), οι επεκτάσεις του Μετρό στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, καθώς και το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι της Κρήτης αποτελούν σύγχρονες υποδομές που ενισχύουν, εκσυγχρονίζουν και αναδιαμορφώνουν τον χάρτη των υπηρεσιών μεταφορών της πατρίδας μας, βελτιώνοντας ουσιαστικά και έμπρακτα την καθημερινότητα των πολιτών.
Ενθαρρυντική η πρόοδος στα μεγάλα έργα
Αναφορικά τώρα με την πρόοδο υλοποίησης αυτών των έργων, η εικόνα που παρουσιάζεται είναι εξαιρετικά ενθαρρυντική και ευθυγραμμισμένη με το πλαίσιο των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν προβλεφθεί.
Ενδεικτικά, αναφέρω ότι η ολοκλήρωση του οδικού άξονα Πάτρα – Πύργος προχωρά βάσει χρονοδιαγράμματος, με την παράδοση του δεύτερου τμήματος, από τον Αλισσό μέχρι την Πάτρα, μήκους 10 χιλιομέτρων, να τοποθετείται στο τέλος του 2025. Υπενθυμίζω ότι το πρώτο τμήμα του έργου από τον Πύργο έως τον Αλισσό παραδόθηκε στις 31 Ιουλίου, ήτοι τα 65 από τα συνολικά 74,8 χιλιόμετρα του αυτοκινητοδρόμου Πάτρα-Πύργος, αλλάζοντας τα δεδομένα των οδικών μετακινήσεων στη Δυτική Ελλάδα. Όσον αφορά τον Αυτοκινητόδρομο Κεντρικής Ελλάδος Ε65 επισημαίνεται ότι προχωρά με γοργούς ρυθμούς η κατασκευή του Βόρειου και τελευταίου τμήματος, Καλαμπάκα – Εγνατία, μήκους 45,5 χλμ., με την ολοκλήρωση του έργου αναμένεται εντός του πρώτου εξαμήνου του 2026.
Πάτρα – Πύργος: Ένα έργο που προχωρά βάσει χρονοδιαγράμματος
Ως προς τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης, ήδη πριν λίγο καιρό παρουσιάσαμε άμεσες παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας σε υφιστάμενα τμήματα αυτού, τα οποία παρουσιάζουν και την υψηλότερη επικινδυνότητα. Θυμίζω ότι τα μέτρα αυτά είναι αντίστοιχα με εκείνα που εφαρμόζονται επιτυχώς στο οδικό τμήμα έργο Πάτρα-Πύργος, με συνέπεια την κατακόρυφη μείωση των ατυχημάτων. Η ανάγκη περιορισμού των δυστυχημάτων συνιστά ύψιστη προτεραιότητα.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι υπάρχουν ήδη δύο ανοιχτά εργοτάξια στα οποία υλοποιούνται έργα∙ ένα έργο Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα από τη Νεάπολη μέχρι την Χερσόνησο, και ένα δεύτερο, δημόσιο έργο, από τη Νεάπολη έως τον Άγιο Νικόλαο.
ΒΟΑΚ: Έργο πνοής για την Κρήτη
Το μεγαλύτερο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, συνολικού μήκους 157 χλμ, θυμίζω συμβασιοποιήθηκε τον περασμένο τον Μάιο, ενώ εντός της Σύμβασης περιλαμβάνεται και η «προαίρεση», Κίσσαμος – Χανιά μήκους περίπου 30 χλμ. Όσον αφορά στην επέκταση του ΒΟΑΚ προς τα ανατολικά έχουν εκπονηθεί μελέτες για το τμήμα από τον Άγιο Νικόλαο μέχρι την Παχιά Άμμο, ενώ το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα χρηματοδοτήσει, προσεχώς, τις μελέτες από την Παχιά Άμμο μέχρι τη Σητεία. Το έργο για τον άξονα Ηράκλειο – Χανιά αναμένεται να ολοκληρωθεί σε βάθος πενταετίας, καθώς μιλάμε για ένα έργο εθνικής εμβέλειας, η υλοποίηση του οποίου θα καταστήσει τον ΒΟΑΚ τον πρώτο οδικό άξονα με πλήρη χαρακτηριστικά αυτοκινητοδρόμου σε νησί.
Παράλληλα, κομβικής σημασίας για το μέλλον του νησιού είναι και η κατασκευή του νέου Διεθνούς Αεροδρομίου στο Καστέλι Ηρακλείου, το οποίο εξελίσσεται με ταχύ ρυθμό και θα αποτελέσει το πιο σύγχρονο αεροδρόμιο της χώρας, εξυπηρετώντας εκατομμύρια επιβάτες. Η πρόοδος των εργασιών έχει ήδη φτάσει το 60%, επιβεβαιώνοντας την αποφασιστικότητά μας να παραδώσουμε ένα έργο που αλλάζει τα δεδομένα για την Κρήτη και την Ελλάδα.
Γραμμή 4 του Μετρό: Η μεγαλύτερη δημόσια σύμβαση έργου
Αναφορικά τώρα με τον Τομέα Μεταφορών, η Γραμμή 4 του Μετρό Αθήνας, από το Άλσος Βεΐκου μέχρι το Γουδή είναι το μεγαλύτερο δημόσιο έργο που εκτελείται με καθοριστική σημασία για τη συγκοινωνιακή πραγματικότητα της πρωτεύουσας τις προσεχείς δεκαετίες. Περιλαμβάνει την κατασκευή 15 νέων σταθμών σε πυκνοκατοικημένες περιοχές και οι εργασίες προχωρούν με τη διάνοιξη των σηράγγων από τους μετροπόντικες «Αθηνά» και «Νίκη». Επίσης, ένας από τους σημαντικούς στόχους του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αποτελεί η επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης προς την Καλαμαριά, με πέντε νέους σταθμούς και σύγχρονες τεχνολογικές προδιαγραφές. Το έργο προχωρά με ικανοποιητικό ρυθμό και αναμένεται να δοθεί σε λειτουργία τον Φεβρουάριο του 2026.
Ήδη, από τη λειτουργία του Μετρό στο κέντρο της πόλης, η κυκλοφορία έχει μειωθεί κατά 15%, με 12.000 λιγότερα οχήματα στους δρόμους. Με την επέκταση προς την Καλαμαριά, αναμένεται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση και να περιοριστεί περαιτέρω η κυκλοφοριακή επιβάρυνση.
Μιλώντας για ΣΔΙΤ: Ποια είναι η στρατηγική του Υπουργείου απέναντι στις Συμπράξεις Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα; Υπάρχει σαφές μοντέλο, συγκεκριμένα κριτήρια και μετρήσιμα αποτελέσματα;
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών επενδύει στρατηγικά και ουσιαστικά στις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), αξιοποιώντας τις ως ευέλικτο χρηματοδοτικό εργαλείο για την υλοποίηση έργων υψηλής προστιθέμενης αξίας και σημασίας. Οι Συμπράξεις συνδυάζουν τη δυναμική του ιδιωτικού τομέα με τη θεσμική σταθερότητα και τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό του Δημοσίου, δημιουργώντας παράλληλα τις συνθήκες για έργα υψηλής ποιότητας που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες. Ειδικότερα, ο τομέας των Υποδομών και Μεταφορών έχει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογής σημαντικών έργων ΣΔΙΤ τόσο στις οδικές και κτιριακές υποδομές, όσο και σε κρίσιμες παρεμβάσεις που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των υποδομών απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης, όπως τα έργα διαχείρισης των υδάτινων πόρων.
Εμβληματικά έργα ΣΔΙΤ σε όλη τη χώρα
Χαρακτηριστικά, η Υπερυψωμένη Λεωφόρος Ταχείας Κυκλοφορίας (Flyover) στη Θεσσαλονίκη, το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης και η κατασκευή 17 σχολικών κτιρίων στην Κεντρική Μακεδονία, στο πλαίσιο του Προγράμματος Ανακαίνισης Σχολικών Κτιρίων «Μαριέττα Γιαννάκου» συνιστούν τρία μεγάλα έργα που υλοποιούνται μέσω ΣΔΙΤ.
Επιπλέον, όσον αφορά στην ενότητα της διαχείρισης υδάτινων πόρων που υλοποιούνται μέσω ΣΔΙΤ, επισημαίνεται ότι βρίσκονται σε εξέλιξη και ωριμάζουν δύο διαγωνισμοί. Ο πρώτος αφορά στο φράγμα του Ενιπέα στα Φάρσαλα, ένα αρδευτικό έργο, και ο δεύτερος διαγωνισμός αφορά στα δύο φράγματα στον ποταμό Ταυρωνίτη του νομού Χανίων.
Άλλο ένα σημαντικό έργο που κατασκευάζεται μέσω ΣΔΙΤ είναι ο νέος δρόμος «Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος – Μεθώνη», το οποίο αφορά στην αναβάθμιση περίπου 20 χλμ υφιστάμενων οδών και την κατασκευή νέας αρτηρίας σε ένα μήκος περίπου 30 χλμ. Είναι ένα έργο που θα ενισχύει το επίπεδο οδικής ασφάλειας σε μια περιοχή με πυκνή ροή κυκλοφορίας, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, εξασφαλίζοντας ταχεία και άνετη οδική επικοινωνία ανάμεσα στην Καλαμάτα και τις ιστορικές πόλεις της Μεθώνης και της Πύλου στη δυτική ακτή της Μεσσηνίας.
Καθίσταται, συνεπώς, σαφές ότι το πρότυπο συνεργασίας Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα υλοποιείται με συνέπεια, στη βάση της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας των εμπλεκόμενων φορέων, οδηγώντας σε μετρήσιμα και απτά αποτελέσματα, με απώτερο στόχο την ταχεία, αποτελεσματική και ποιοτική ολοκλήρωση των έργων υποδομής.
Η Θεσσαλονίκη αναπτύσσεται δυναμικά και εξελίσσεται σε πρότυπο έξυπνης πόλης. Ποια είναι τα μεγάλα έργα που προωθείτε στην περιοχή και πώς συνεργάζεστε με την Τοπική Άυτοδιοίκηση για να διασφαλιστεί η συνέργεια και η βιωσιμότητα;
Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται σε τροχιά δυναμικής αναμόρφωσης, με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών να υλοποιεί ένα ολοκληρωμένο πλέγμα παρεμβάσεων, που ενισχύουν τον ρόλο της πόλης ως σύγχρονου κόμβου ανάπτυξης, καινοτομίας και βιώσιμης κινητικότητας.
Μεταξύ των εμβληματικών έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη ξεχωρίζουν:
- Η Υπερυψωμένη Λεωφόρος Ταχείας Κυκλοφορίας, ένα εμβληματικό έργο κομβικής σημασίας για την αποσυμφόρηση της εσωτερικής περιφερειακής οδού, το οποίο προχωρά με εντατικούς ρυθμούς, προκειμένου να παραδοθεί εντός του χρονοδιαγράμματος, ήτοι τον Μάιο του 2027.
- Η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης και η επέκτασή της προς Καλαμαριά, με πέντε νέους σταθμούς και ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Φεβρουάριο του 2026, αποτελούν σταθμούς στην προσπάθεια για βιώσιμη αστική κινητικότητα.
- Η προμήθεια νέων λεωφορείων για τον ΟΑΣΘ, με 151 οχήματα ήδη σε κυκλοφορία και 50 ηλεκτρικά αρθρωτά να ακολουθούν, στο πλαίσιο πράσινης μετάβασης και βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών.
- Η σύνδεση του 6ου προβλήτα του λιμένα με τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο, που ενισχύει την εμπορευματική δραστηριότητα, την ασφάλεια και την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση, με προοπτικές ανάπλασης της δυτικής Θεσσαλονίκης.
- Η κατασκευή 17 νέων σχολικών μονάδων στην Κεντρική Μακεδονία, μέσω ΣΔΙΤ, στο πλαίσιο του Προγράμματος Ανακαίνισης Σχολικών Κτιρίων «Μαριέττα Γιαννάκου» με πολλαπλά κοινωνικά οφέλη για τις τοπικές κοινότητες.
Όλα τα παραπάνω έργα υλοποιούνται σε στενή συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στη βάση ενός κοινού σχεδίου που δίνει έμφαση στη βιωσιμότητα, τη λειτουργική διασύνδεση και τη συμμετοχικότητα. Όπως αντιλαμβάνεστε, η Θεσσαλονίκη εξελίσσεται σε πρότυπο έξυπνης, ανθεκτικής και ανθρώπινης πόλης – με έργα που δημιουργούν προστιθέμενη αξία, αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής και ενισχύουν το γεωπολιτικό της αποτύπωμα στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η έννοια των “έξυπνων πόλεων” έχει μπει δυναμικά στην ατζέντα. Πώς συμβάλλει το Υπουργείο Υποδομών στη διαμόρφωση βιώσιμων, έξυπνων και ανθεκτικών πόλεων; Πόσο χώρο αφήνει το Υπουργείο στους Δήμους και στις Περιφέρειες για να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν έξυπνες υποδομές με βάση τις ανάγκες τους;
Οι έξυπνες πόλεις αξιοποιούν ψηφιακές τεχνολογίες για να κάνουν πιο αποδοτικά τα παραδοσιακά αστικά δίκτυα και υπηρεσίες προς όφελος των κατοίκων και των επιχειρήσεων. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) σε διάφορες λειτουργικές συνιστώσες των πόλεων όπως μεταφορές, ύδρευση, αποκομιδή απορριμμάτων, φωτισμός και θέρμανση, αλλά και πιο ευέλικτη διοίκηση.
Στον τομέα των μεταφορών το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων, μέσω της σταδιακής εφαρμογής Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (Intelligent Transport Systems, ITS). Τονίζω ότι στην παρούσα φάση, βρίσκονται σε εξέλιξη οι απαραίτητες προπαρασκευαστικές ενέργειες για την ενσωμάτωση της αναθεωρημένης Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2023/2661 για τα ITS στο εθνικό δίκαιο από το Υπουργείο μας. Η οδηγία αυτή θέτει ως βασικές κατευθύνσεις:
- Tην ψηφιοποίηση των υποδομών μεταφορών,
- Tη διαλειτουργικότητα μεταξύ φορέων και υπηρεσιών,
- Tην πρόσβαση σε δεδομένα σε πραγματικό χρόνο (real-time open data).
- Tην υποχρεωτική διάθεση κατηγοριών δεδομένων μέσω του Εθνικού Σημείου Πρόσβασης (ΕΣΠ).
Η υποχρέωση αυτή αφορά φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που διαχειρίζονται, συλλέγουν ή παράγουν δεδομένα σχετιζόμενα με τις μεταφορές (π.χ. ΜΜΜ, φορείς διαχείρισης οδικών δικτύων, παρόχους πληροφοριών, Δήμους, κ.ά.). απαραίτητα για τη διαλειτουργικότητα, την ανάπτυξη υπηρεσιών έξυπνης κινητικότητας και τη βελτίωση της εμπειρίας του χρήστη.
Πλαίσιο για έξυπνες μεταφορές
Στόχος της προς ενσωμάτωση οδηγίας είναι να δημιουργηθεί το εθνικό πλαίσιο για την πλήρη ευθυγράμμιση της χώρας με τις ευρωπαϊκές πολιτικές, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση:
- Σε πρότυπα έργα και πιλοτικές εφαρμογές, όπως δημιουργία κέντρων διαχείρισης κυκλοφορίας σε μεγάλες αστικές περιοχές (π.χ. Αττική, Θεσσαλονίκη), ανάπτυξη “έξυπνων” σηματοδοτών και συστημάτων πληροφόρησης επιβατών, παροχή πληροφόρησης σε πραγματικό χρόνο στα ΜΜΜ, λειτουργία πιλοτικών πεδίων δοκιμών για συνδεδεμένα και αυτόνομα οχήματα.
- Στην ενίσχυση της πλατφόρμας ανταλλαγής δεδομένων μέσω του Εθνικού Σημείου Πρόσβασης (ΕΣΠ), διευκολύνοντας φορείς, όπως οι Δήμοι, να αναπτύσσουν υπηρεσίες έξυπνης κινητικότητας.
Για να απαντήσω και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας αποτελεί η συνεργασία που αναπτύσσει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών με την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των Δήμων για την υλοποίηση τέτοιων καινοτόμων παρεμβάσεων. Στο πλαίσιο της παραπάνω οδηγίας αναφέρεται ότι τον Ιούνιο του 2025, η Ελλάδα υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την επικαιροποιημένη Έκθεση Αναφοράς για τα ITS, η οποία λειτουργεί ως εργαλείο διαφάνειας, αξιολόγησης και βελτίωσης των πολιτικών για μια πραγματικά έξυπνη και βιώσιμη κινητικότητα και συνοπτικά περιλαμβάνει:
- Επισκόπηση της εφαρμογής των ITS σε εθνικό επίπεδο,
- Προόδους σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα μεταφορών (μέσω του Εθνικού Σημείου Πρόσβασης), την ανάπτυξη υποδομών C-ITS (συνεργατικών συστημάτων), τις διασυνοριακές δράσεις και τα πιλοτικά testbeds
- Προγραμματισμό επόμενων δράσεων, υλοποίηση εφαρμογών ITS που περιλαμβάνονται στα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων στάθμευσης και αυτοματοποίηση στόλου στα δημόσια ΜΜΜ.
Βιώσιμη και έξυπνη αστική κινητικότητα
Σε αυτό το σημείο αναφέρεται ότι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για τη βελτίωση της χρήσης του οδικού δικτύου, την υποστήριξη της συνδυασμένης χρήσης των μέσων μεταφοράς και τον σχεδιασμό των αστικών μεταφορών, αποτελεί μια από τις συνιστώσες που εξετάζονται υποχρεωτικά στα ΣΒΑΚ, με σκοπό τη δημιουργία βιώσιμων συστημάτων αστικών μεταφορών και τη βελτίωση της κινητικότητας μέσα στην πόλη με βιώσιμο και έξυπνο τρόπο.
Υπενθυμίζεται ότι η εκπόνηση των ΣΒΑΚ αποτελεί υποχρέωση σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 30.000κατοίκων καθώς και για όλες τις Περιφέρειες της χώρας. Έως σήμερα το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει εκδώσει συνολικά σαράντα (40) υπουργικές αποφάσεις χαρακτηρισμού σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας για ισάριθμους Δήμους και παράλληλα έχει αναπτύξει σχετική πλατφόρμα για την υποβολή των σχεδίων αυτών αλλά και για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών βιώσιμης αστικής κινητικότητας στη χώρα μας.
Σημειώνεται ότι και μέσω του Κανονισμού 2024/1679 για το ΔΕΔ-Μ όπου τα ΣΒΑΚ καθίστανται υποχρεωτικά για συγκεκριμένους Αστικούς Κόμβους, δηλαδή ΟΤΑ, αναδεικνύεται επίσης σημαντική η λήψη μέτρων που προωθούν την ευρύτερη εγκατάσταση εργαλείων ΤΠΕ και συστημάτων ευφυών μεταφορών, με στόχο τη βελτίωση της διαχείρισης των ροών κυκλοφορίας, τη μείωση της συμφόρησης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας καθώς και την παροχή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο.
Η συμβολή του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στη δημιουργία βιώσιμων και έξυπνων πόλεων είναι επομένως ουσιαστική σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα και ευθυγραμμισμένη με τις ευρωπαϊκές πολιτικές. Ωστόσο, η επιτυχία των έξυπνων πόλεων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την ικανότητα και τη βούληση των δήμων και περιφερειών να υιοθετήσουν, να εφαρμόσουν και να διαχειριστούν τις τεχνολογίες αυτές σε τοπικό επίπεδο.
Η τεχνολογία Building Information Modeling (BIM), τα ψηφιακά δίδυμα (digital twins) και τα “έξυπνα” εργοτάξια εφαρμόζονται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Πώς προχωρά η ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών στην Ελλάδα και τι ρόλο παίζουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό των υποδομών;
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση και την αξιοποίηση της μεθοδολογίας Building Information Modelling (BIM).
Το σύγχρονο αυτό εργαλείο αφορά στον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη διαχείριση τεχνικών έργων, που εδράζεται στη δημιουργία και αξιοποίηση ψηφιακών μοντέλων, τα οποία ενσωματώνουν με ακρίβεια το σύνολο των γεωμετρικών, τεχνικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών μιας υποδομής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, η αξιοποίηση της μεθοδολογίας BIM πέρα από το ότι ενισχύει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των δημόσιων φορέων και των αναδόχων έργων, προετοιμάζει τη χώρα για την ομαλή προσαρμογή στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, -το οποίο σταδιακά καθιστά τη χρήση του BIM υποχρεωτική στα δημόσια έργα-, ενισχύοντας έτσι τη διαφάνεια, την ποιότητα και την τεχνική αρτιότητα των υποδομών.
Ψηφιακός μετασχηματισμός υποδομών και καινοτομία
Στην κατεύθυνση της υλοποίησης του ψηφιακού μετασχηματισμού συμβάλλει από την πλευρά του και το Εθνικό Μητρώο Υποδομών. Ένα πολύτιμο εργαλείο στρατηγικής σημασίας, το οποίο φιλοδοξεί να συγκεντρώσει, να οργανώσει και να αποτυπώσει με ακρίβεια το σύνολο των δημόσιων υποδομών της χώρας σε ένα ενιαίο, ψηφιακό σύστημα.
Το εν λόγω Μητρώο δεν είναι απλώς μία βάση δεδομένων· είναι μια καινοτόμα και εξαιρετικά κρίσιμη παρέμβαση που ενισχύει την ικανότητα σχεδιασμού, συντήρησης και αξιολόγησης των υποδομών σε πραγματικό χρόνο. Ταυτόχρονα, όμως, προσφέρει στον τεχνικό κόσμο ένα διαφανές, αξιόπιστο και δυναμικό περιβάλλον πληροφόρησης, διευκολύνοντας τη λήψη αποφάσεων.
Εξίσου σημαντική τεχνολογική καινοτομία αποτελούν τα ψηφιακά δίδυμα, τα οποία επιτρέπουν τη συνεχή παρακολούθηση των υποδομών σε πραγματικό χρόνο, ενισχύοντας τη διαχείριση, την πρόληψη και την ασφάλεια κατά την κατασκευή και τη λειτουργία τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα «έξυπνα εργοτάξια», με τη χρήση αισθητήρων, τεχνητής νοημοσύνης και αυτοματισμών, συμβάλλουν καθοριστικά στην ενίσχυση της διαφάνειας, της αποδοτικότητας και –κυρίως– της ασφάλειας των εργαζομένων, ενσωματώνοντας τη σύγχρονη τεχνολογία στη λειτουργική καθημερινότητα των έργων.
Στόχος μας αποτελεί η Ελλάδα να αναδειχθεί σε πρότυπο και πρωταγωνιστή στον χώρο των καινοτόμων υποδομών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Κλείνοντας, ποιο είναι το προσωπικό σας όραμα για την Ελλάδα των υποδομών και των μεταφορών της επόμενης δεκαετίας; Πώς θέλετε να σας θυμούνται στο τέλος της θητείας σας;
Το όραμα για την επόμενη δεκαετία είναι να διαθέτει η Ελλάδα υποδομές σύγχρονες, βιώσιμες και ανθεκτικές. Υποδομές που δεν θα καλύπτουν απλώς τις ανάγκες του σήμερα, αλλά θα διαμορφώνουν ενεργά το αύριο· που θα είναι ανθεκτικές απέναντι στις προκλήσεις, φιλικές προς το περιβάλλον, προσβάσιμες για όλους και συνδεδεμένες με τα ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα μεταφορών.
