Της Σοφίας Μυττά
Το σχέδιο νόμου για την ίδρυση του «Ελληνικού Εργοστασίου Τεχνητής Νοημοσύνης» κατατέθηκε και εισήχθη επίσημα στη Βουλή, σηματοδοτώντας την εκκίνηση μιας από τις πιο φιλόδοξες τεχνολογικές παρεμβάσεις της χώρας. Η συζήτησή του ξεκινά αύριο Τετάρτη, 10 Δεκεμβρίου 2025, στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, με εισηγητές τους βουλευτές Άννα Μάνη – Παπαδημητρίου και Απόστολο Πάνα.
Το νομοσχέδιο, με τίτλο «Ίδρυση Ελληνικού Εργοστασίου Τεχνητής Νοημοσύνης – Συνεποπτεία της Η.Δ.Υ.Κ.Α. Μ.Α.Ε. από τα Υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υγείας», προβλέπει τη σύσταση Ανώνυμης Εταιρείας που θα λειτουργεί ως εθνικός κόμβος ανάπτυξης και αξιοποίησης Τεχνητής Νοημοσύνης. Η προετοιμασία του είχε προηγουμένως τεθεί σε δημόσια διαβούλευση από 24 Νοεμβρίου έως 8 Δεκεμβρίου 2025, πριν εισαχθεί προς κοινοβουλευτική επεξεργασία.
Εθνικός κόμβος τεχνητής νοημοσύνης
Ο «Φάρος», όπως είναι ο διακριτικός τίτλος του εγχειρήματος, στοχεύει στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος ΤΝ. Η αποστολή του περιλαμβάνει την έρευνα και ανάπτυξη Τεχνητής Νοημοσύνης υψηλής προστιθέμενης αξίας, τη συστηματική μεταφορά τεχνογνωσίας σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, καθώς και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσα από τη δημιουργία startups και spin-offs. Παράλληλα, προβλέπεται η παροχή προηγμένων τεχνικών υποδομών για εκπαίδευση και πειραματισμό, ειδικά μοντέλων μεγάλης κλίμακας.
Το νομοσχέδιο ιδρύει μια Ανώνυμη Εταιρεία με ειδικό κανονιστικό πλαίσιο, ενώ ορίζει ότι η Η.Δ.Υ.Κ.Α. Μ.Α.Ε. θα τελεί υπό συνεποπτεία των Υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υγείας. Η επιλογή της μορφής Α.Ε. αποσκοπεί στη δυνατότητα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και στη διαμόρφωση ενός ευέλικτου μοντέλου που επιτρέπει την εμπορική αξιοποίηση τεχνολογιών ΤΝ.
Η έδρα του νέου Εργοστασίου τοποθετείται στο Λαύριο, όπου αναμένεται να εγκατασταθεί και ο πρώτος ελληνικός υπερυπολογιστής για ΤΝ με την ονομασία «Δαίδαλος». Ο υπερυπολογιστής θα αποτελέσει την κεντρική τεχνική υποδομή για την ανάπτυξη και εκπαίδευση μεγάλων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης προσδιορίζεται σε περίπου 36 μήνες, σύμφωνα με τις τεχνικές παρουσιάσεις του έργου.
Χρηματοδότηση
Ο προϋπολογισμός του εγχειρήματος ανέρχεται σε περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ, με χρηματοδότηση που επιμερίζεται 50% από την Κοινή Επιχείρηση EuroHPC και 50% από εθνικούς πόρους. Το χρηματοδοτικό σχήμα εντάσσει το έργο στο ευρωπαϊκό πλαίσιο ανάπτυξης υποδομών υψηλής υπολογιστικής ισχύος.
Το Εργοστάσιο ΤΝ προορίζεται να λειτουργήσει και ως περιφερειακός κόμβος, με προβλέψεις για συνεργασίες και δορυφορικές δομές («AI Factory Antennas») σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενισχύοντας την εμβέλεια των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη.
Ανοιχτά ζητήματα
Αν και το νομοσχέδιο θέτει το οργανωτικό και επιχειρησιακό πλαίσιο, η συζήτηση που έχει ανοίξει (και στη δημόσια διαβούλευση) αφορά κρίσιμα θέματα όπως η προστασία προσωπικών δεδομένων, οι όροι πρόσβασης σε δεδομένα για εκπαίδευση μοντέλων ΤΝ, η διαφάνεια στη λειτουργία του νέου φορέα, η πιστοποίηση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και η ανάγκη εποπτείας από ανεξάρτητους φορείς. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων θεωρείται καθοριστικός παράγοντας για την αξιοπιστία και τη λειτουργική επιτυχία του «Φάρου».
Η ίδρυση του Ελληνικού Εργοστασίου Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελεί στρατηγικό βήμα για τη χώρα και μπορεί να την τοποθετήσει σε ρόλο περιφερειακού ηγέτη στο πεδίο της ΤΝ. Η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα υλοποίησης των υποδομών, την αποτελεσματική διακυβέρνηση και τη διασφάλιση της διαφάνειας και της υπευθυνότητας σε όλες τις διαδικασίες.
