Μία κορυφαία ευρωπαϊκή διάκριση κατέκτησε ο Επίκ. Καθηγητής του Τμήματος Μαθηματικών του ΑΠΘ Δημήτριος Νταλαμπέκος, καθώς επελέγη για χρηματοδότηση από το ιδιαίτερα ανταγωνιστικό πρόγραμμα ERC Starting Grants 2025 του European Research Council (ERC).
Ο κ. Νταλαμπέκος είναι ο μοναδικός επιστήμονας από όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια που εξασφάλισε φέτος χρηματοδότηση από τον συγκεκριμένο διεθνή φορέα. Τα ERC Starting Grants χορηγούνται σε ταλαντούχους νέους επιστήμονες που ήδη έχουν παράξει εξαιρετικό έργο και εγγυώνται για τη δυνατότητα να ηγηθούν στο επιστημονικό τους πεδίο.
Το έργο θα χρηματοδοτηθεί με 1,3 εκ. ευρώ περίπου, για πέντε έτη, δίνοντας τη δυνατότητα στον ερευνητή να συγκροτήσει ομάδα, να καθοδηγήσει νέες επιστημονικές κατευθύνσεις και να συμβάλει διεθνώς στην πρόοδο των μαθηματικών.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το ERC ανακοίνωσε τη χορήγηση 478 Starting Grants σε νέους επιστήμονες από όλη την Ευρώπη, με συνολικό προϋπολογισμό 761 εκατομμυρίων ευρώ. Η φετινή προκήρυξη συγκέντρωσε 3.928 προτάσεις, σημειώνοντας αύξηση 13% σε σχέση με πέρυσι, ενώ μόλις το 12% εξ αυτών κατάφερε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση. Υπολογίζεται ότι από τη συγκεκριμένη φάση θα δημιουργηθούν περίπου 3.000 νέες θέσεις εργασίας στις ερευνητικές ομάδες των δικαιούχων.
Η ερευνητική πρόταση που διακρίθηκε έχει τίτλο «GRComPaS – Geometry and Rigidity in the Complex Plane and in Surfaces» και στοχεύει στην ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων για τη μελέτη των φράκταλ.
Φράκταλ: Από τα βουνά και τα ποτάμια ως τον ανθρώπινο εγκέφαλο
Τα φράκταλ είναι πολύπλοκα μη λεία γεωμετρικά σχήματα, των οποίων κάθε μικρότερο μέρος έχει παρόμοιο γεωμετρικό χαρακτήρα με το σύνολο του σχήματος. Συναντώνται σε πληθώρα φυσικών φαινομένων, όπως οι ακτογραμμές, τα ορεινά τοπία, τα δίκτυα ποταμών καθώς και τα μοντέλα ανάπτυξης φυτών και κρυστάλλων.
Ένα από τα κεντρικά ερωτήματα που θα διερευνηθούν είναι πότε και πώς μπορεί ένα φράκταλ σχήμα να «μετασχηματιστεί», σαν να ήταν κατασκευασμένο από εύπλαστο υλικό, σε πιο λείο και κατανοητό σχήμα, με ελεγχόμενο τρόπο.
Το πρόβλημα αυτό έχει εφαρμογές στη χαρτογράφηση τρισδιάστατων, μη λείων επιφανειών, όπως ένα ορεινό τοπίο, ένα ανθρώπινο πρόσωπο, ή ακόμα και η επιφάνεια του ανθρώπινου εγκεφάλου, σε δισδιάστατο επίπεδο χωρίς απώλειες. Στην περίπτωση των λείων επιφανειών η αντίστοιχη μαθηματική θεωρία είναι σχεδόν πλήρως ανεπτυγμένη και κατανοητή. Ωστόσο, όταν πρόκειται για μη λεία αντικείμενα, η θεωρητική κατανόηση παραμένει περιορισμένη, με σημαντικά κενά και προκλήσεις. Η ανάπτυξη νέων μαθηματικών εργαλείων και μεθοδολογιών για τη μελέτη αυτών των πολύπλοκων δομών αποτελεί ένα κρίσιμο επιστημονικό πεδίο και ταυτόχρονα, κεντρικό αντικείμενο του έργου GRComPaS.
Ο Δημήτριος Νταλαμπέκος είναι Επίκ. Καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ. Ο κ. Νταλαμπέκος πήρε το πτυχίο του από το Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ το 2013, με βαθμό 9,98, και το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, το 2018. Έπειτα εργάστηκε ως Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Stony Brook στη Νέα Υόρκη και ως Επίκουρος Καθηγητής στο ίδιο πανεπιστήμιο. Επέστρεψε το 2024 στο ΑΠΘ ως Επίκουρος Καθηγητής. Ερευνητικά ασχολείται με την Μιγαδική Ανάλυση και την Ανάλυση σε Μετρικούς Χώρους. Η έρευνά του χρηματοδοτήθηκε από την Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών των ΗΠΑ και έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για την έρευνά του στη Μαθηματική Ανάλυση.
