Η ραγδαία ανάπτυξη των data centers στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την διάδοση της Τεχνητής Νοημοσύνης και της ψηφιακής οικονομίας, δημιουργεί πρωτοφανείς απαιτήσεις σε ηλεκτρική ισχύ. Σήμερα, η Ελλάδα διαθέτει μόλις 40–50 MW εγκατεστημένης ισχύος σε data centers, αλλά τα επενδυτικά σχέδια που βρίσκονται σε εξέλιξη αναμένεται να αυξήσουν την ισχύ αυτή στα 600 με 700 MW μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια. Αν σε αυτό προστεθεί και το giga factory της ΔΕΗ στην Κοζάνη, η συνολική ισχύς μπορεί να ξεπεράσει τα 1,2 GW, αλλάζοντας ριζικά τον ενεργειακό χάρτη της χώρας.
Στο Συνέδριο του Ταμείου Ασφάλισης Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΜΕΔΕ), ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου τόνισε ότι η στρατηγική της κυβέρνησης επικεντρώνεται στην προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της ψηφιακής εποχής. Όπως εξήγησε, η λύση δεν βρίσκεται στην επιβάρυνση του υφιστάμενου ηλεκτρικού δικτύου, αλλά στη λειτουργία μεγάλων υποδομών «πίσω από τον μετρητή» (behind the meter), όπου η ενέργεια παράγεται και καταναλώνεται τοπικά.
«Βehind the meter» και η σημασία του
Η έννοια «behind the meter» αναφέρεται σε ενεργειακά συστήματα που λειτουργούν ανεξάρτητα από το κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυο. Με άλλα λόγια, η ενέργεια παράγεται τοπικά, σε μικρές ή μεγάλες μονάδες παραγωγής, και καταναλώνεται άμεσα από τις εγκαταστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα data centers μπορούν να λειτουργούν με δική τους ενέργεια από ΑΠΕ, όπως φωτοβολταϊκά ή ανεμογεννήτριες, χωρίς να επιβαρύνουν το εθνικό δίκτυο.
Ο υπουργός Δημήτρης Παπαστεργίου τόνισε ότι περιοχές όπως η Μεγαλόπολη και η Πτολεμαΐδα, όπου υπάρχουν γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, μπορούν να φιλοξενήσουν τέτοιες εγκαταστάσεις. Τα data centers λειτουργούν σαν ενεργειακές «μπαταρίες», απορροφώντας την πλεονάζουσα πράσινη ενέργεια που αλλιώς θα χάνονταν λόγω περιορισμών στο δίκτυο. Με αυτό τον τρόπο, δεν απαιτούνται νέες γραμμές, υποσταθμοί ή αναβαθμίσεις του δικτύου, ενώ ταυτόχρονα προωθείται η αξιοποίηση καθαρής ενέργειας σε τοπικό επίπεδο.
Ο επικεφαλής της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, ανέφερε ότι στην Ευρώπη λειτουργούν σήμερα περίπου 10–12 GW ισχύος σε data centers, με προβλέψεις για επιπλέον 20 GW τα επόμενα πέντε χρόνια. Αυτό δημιουργεί τεράστιες τεχνικές και οικονομικές προκλήσεις, καθώς η ζήτηση ενέργειας αυξάνεται με εκθετικό ρυθμό. Στην περίπτωση του AI giga factory στην Πτολεμαΐδα, η ΔΕΗ αναπτύσσει φωτοβολταϊκά, αντλησιοταμιευτικά έργα και εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, ώστε η κατανάλωση ενέργειας να καλύπτεται ανεξάρτητα από το δίκτυο, διασφαλίζοντας ότι η συνολική κατανάλωση της χώρας δεν θα επηρεαστεί.
Ο ρόλος των Μηχανικών στην ψηφιακή εποχή
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τους επαγγελματίες, αλλά να αυξήσει την παραγωγικότητά τους. Ο υπουργός Παπαστεργίου εξήγησε ότι ένας μηχανικός που χρησιμοποιεί ΑΙ εργαλεία θα μπορεί να ολοκληρώνει έργα πολύ πιο γρήγορα και αποδοτικά σε σχέση με κάποιον που δεν τα αξιοποιεί.
Για να στηριχθεί αυτή η μετάβαση, το Υπουργείο υλοποιεί πρόγραμμα ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ για ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, με συμμετοχή κοινωνικών εταίρων και στόχο να προετοιμαστεί το ανθρώπινο δυναμικό για τις απαιτήσεις της νέας ψηφιακής εποχής.
Μεταρρύθμιση του Κτηματολογίου και των Πολεοδομιών
Παράλληλα με την ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση, προχωρούν σημαντικές αλλαγές στο κτηματολόγιο και στις πολεοδομίες. Στόχος είναι η ομογενοποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας, ώστε να μειωθεί η πολυνομία και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Το κτηματολόγιο, με πανελλαδική δομή, θα υποστηρίζει τις πολεοδομίες, διευκολύνοντας το έργο των μηχανικών.
Ο νέος ψηφιακός χάρτης του ΤΕΕ, που θα συγκεντρώνει γεωχωρικά δεδομένα, χρήσεις γης, δασικά στοιχεία και πληροφορίες δικτύων, θα αποτελέσει κρίσιμο εργαλείο για μηχανικούς, πολίτες και δημόσιες υπηρεσίες. Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης αναμένεται εντός του έτους, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσει ένα εκτεταμένο έργο διορθώσεων και τακτοποίησης εκκρεμοτήτων σε ιδιοκτησίες, διαδικασία που θα διαρκέσει αρκετό χρόνο.
Με την ανάπτυξη των data centers, τα giga factory της ΔΕΗ, την αξιοποίηση της ΑΙ και τη μεταρρύθμιση των πολεοδομιών, η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα ψηφιακή και ενεργειακή εποχή. Η τεχνολογία, η καθαρή ενέργεια και οι νέες ψηφιακές δεξιότητες θα διαμορφώσουν το μέλλον της χώρας, καθιστώντας την παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας πιο έξυπνη, αποδοτική και βιώσιμη, ενώ οι επαγγελματίες μηχανικοί θα γίνουν πιο παραγωγικοί και ικανοί να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του αύριο.
