Ο ουρανός δεν έχει όρια. Κι έτσι είναι και η θάλασσα”. Από την αρχαιότητα, ο Θουκυδίδης μας θύμιζε ότι η δύναμη ανήκει σε όποιον κυριαρχεί στις θάλασσες. Σήμερα, μιλάμε για γαλάζια ανάπτυξη – την αξιοποίηση της θάλασσας με τρόπο βιώσιμο, που στηρίζει την οικονομία χωρίς να καταστρέφει τους φυσικούς μας πόρους. Και ποιος μπορεί να είναι το κέντρο αυτής της προσπάθειας; Ο Πειραιάς, πύλη στρατηγικής ανάπτυξης, στρατηγικό λιμάνι καινοτομίας. Ο Πειραιάς δεν είναι απλά μια πόλη. Είναι το λίκνο της ναυτιλίας. Είναι το λιμάνι που χάρισε δύναμη στην αρχαία Αθήνα, στήριξε τη ναυτιλία του νεότερου Ελληνικού Κράτους και σήμερα αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς κόμβους εμπορίου και πολιτισμού στη Μεσόγειο. Εδώ, η ιστορία συναντά την καινοτομία. Η ναυτιλιακή παράδοση ενώνεται με τη σύγχρονη τεχνολογία. Η επιχειρηματικότητα δεν είναι απλή δραστηριότητα είναι κινητήριος μοχλός ανάπτυξης με γνώση και διεθνείς συνεργασίες. Εδώ η ιστορία, η ναυτιλία, η επιχειρηματικότητα, καινοτομία και ο πολιτισμός συναντιούνται για να καθορίσουν όχι μόνο την πορεία της πόλης, αλλά και τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή στίβο. Στην καρδιά αυτής της πορείας ένα ζωντανό οικοσύστημα με επιχειρήσεις, start-ups, clusters, ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα και φορείς. Εδώ, η καινοτομία συναντά την επιχειρηματικότητα, η γνώση συναντά την παραγωγή, και η συνεργασία μεταμορφώνει την πόλη σε πρωτοπόρο κόμβο τεχνολογικής και οικονομικής ανάπτυξης, όπου κάθε νέα ιδέα και κάθε επένδυση ενισχύει τη διεθνή θέση του Πειραιά.
Ο Πειραιάς είναι και θα παραμείνει στρατηγικό σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου. Δεν παρακολουθεί απλώς τις εξελίξεις, αλλά τις προκαλεί, τις επηρεάζει και τις καθοδηγεί. Δεν είναι μόνο λιμάνι· είναι πύλη ανάπτυξης, καινοτομίας και προόδου, όπως αναφέρεται στο μεγάλο ειδικό αφιέρωμα του περιοδικού Smat Cites για το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας.
Ο Πειραιάς είναι το παρελθόν, το παρόν και – πάνω απ’ όλα – το μέλλον της γαλάζιας οικονομίας της Ελλάδας. Διακρίνεται για τη δυναμική του συμμετοχή στην παγκόσμια οικονομία, όπου η διεθνοποίηση των εμπορικών και οικονομικών δραστηριοτήτων ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγική αποδοτικότητα της πόλης. Το διεθνές εμπόριο αναπτύσσεται ταχύτερα από την παγκόσμια παραγωγή, ενδυναμώνοντας τον διεθνή καταμερισμό εργασίας και καθιστώντας την πόλη στρατηγικό σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας και τη διεύρυνση των εμπορικών οριζόντων των τοπικών επιχειρήσεων.
Ο Δήμος Πειραιά, ως πρωτοπόρα πόλη της Ελλάδας στη διαμόρφωση Στρατηγικής για τη Γαλάζια Ανάπτυξη, έχει θέσει τον διαγωνισμό BlueGrowth Piraeus στο επίκεντρο μιας σειράς δράσεων που αναδεικνύουν τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και ενισχύουν τη δέσμευση των παραγωγικών φορέων της πόλης. Ο Διαγωνισμός BlueGrowth που υλοποιείται από το 2014 μέχρι σήμερα, έχει αποδείξει τον καινοτόμο χαρακτήρα του, συνδέοντας την έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία με τη δυναμική ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών εγχειρημάτων στον τομέα της γαλάζιας οικονομίας.
Η επιτυχία αυτού του διαγωνισμού, έγκειται στη συμμετοχική και βιώσιμη επιχειρηματικότητα η οποία οδήγησε τον Δήμο στην επέκταση και διεθνοποίησή του μέσω του ευρωπαϊκού έργου BluAct (URBACT), καθιστώντας τον PiraeusBlueGrowth ως βραβευμένη καλή πρακτική που μεταφέρθηκε σε άλλες εννέα (9) ευρωπαϊκές πόλεις. Δεν αποτελεί δηλαδή μία απλή διοργάνωση, αλλά στρατηγικό εργαλείο που ενδυναμώνει την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και τη δημιουργία νέων βιώσιμων επιχειρήσεων, ενσωματώνοντας τις προκλήσεις και τις δυνατότητες του ψηφιακού γίγνεσθαι. Με αυτή την καλή πρακτική, η πόλη έχει καθιερωθεί ως πρότυπο ευρωπαϊκής καινοτομίας, όπου η στρατηγική δράση συνδυάζεται με την έρευνα και την εκπαίδευση για την αναβάθμιση της γαλάζιας επιχειρηματικότητας.
Στο πλαίσιο αυτό και με αξιοποίηση της χρηματοδότησης του προγράμματος «ΑΤΤΙΚΗ 2014-2020», ενισχύθηκε η διαμόρφωση ενός ευνοϊκότερου τοπικού οικοσυστήματος, ικανό να υποστηρίξει τη δημιουργία νέων καινοτόμων επιχειρηματικών εγχειρημάτων και να αξιοποιήσει πλήρως τα πλεονεκτήματα της συνεργασίας και των επιχειρηματικών συμπράξεων:
- η δράση Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας Δήμου Πειραιά αποτελούσε μια πολυσχιδή και στρατηγική πρωτοβουλία, σχεδιασμένη να λειτουργήσει ως μόνιμος μηχανισμός ενίσχυσης της τοπικής επιχειρηματικότητας και προώθησης της ανάπτυξης της εξωστρέφεια των επιχειρήσεων. Το Κέντρο μέχρι σήμερα έχει υποστηρίξει 952 επιχειρήσεις, αναδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα των πρωτοβουλιών του. Η νέα φάση λειτουργίας του (2026–2029), ανέρχεται στο ποσό των 4,5 εκατομμυρίων ευρώ, και θα ωφεληθούν τόσο οριζοντίως όσο και εξατομικευμένα τουλάχιστον 370 επιχειρήσεις, ενισχύοντας περαιτέρω την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και την εδραίωση ενός δυναμικού και σύγχρονου επιχειρηματικού οικοσυστήματος στον Πειραιά.
- η δράση StartUp Piraeus προώθησε δημιουργία νεοφυών νέων επιχειρήσεων στον Πειραιά, ενώ παράλληλα ενισχύθηκε η προσαρμογή και αναβάθμιση υφιστάμενων εταιρειών σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας. Υποστήριξε συνολικά 193 νεοφυείς επιχειρήσεις, ενώ 42 νέες εταιρείες ιδρύθηκαν και αναπτύχθηκαν, επιβεβαιώνοντας την ικανότητα της πόλης να λειτουργεί ως κινητήριος μοχλός καινοτομίας και επιχειρηματικής ανάπτυξης, δημιουργώντας βιώσιμες ευκαιρίες και ενισχύοντας τη δυναμική της τοπικής και εθνικής οικονομίας.
- η δράση Blue Innovator Piraeus έχει συμβάλει αποφασιστικά στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, προσφέροντας εξειδικευμένη συμβουλευτική σε πάνω από 230 επιχειρήσεις του Πειραιά ως μηχανισμός ενίσχυσης της τοπικής επιχειρηματικότητας και προώθησης της ανάπτυξης επιχειρήσεων στο πλαίσιο της γαλάζιας οικονομίας.
- η δράση KICs: Κοινότητα Γνώσης και Καινοτομίας για τη Γαλάζια Οικονομία αναδεικνύει τη στενή στρατηγική συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Μέσα από αυτή τη συνεργασία δημιουργείται μια συνεργατική πλατφόρμα καινοτομίας, που συνδέει τον επιχειρηματικό, ερευνητικό και ακαδημαϊκό χώρο της πόλης, ενισχύοντας τη διάχυση τεχνολογικής γνώσης και καινοτόμων λύσεων. Αναπτύχθηκαν έξι προηγμένα ψηφιακά εργαλεία, όπως τα predictive maintenance, eFTI, CityGuide και Marketplace, αξιοποιώντας αποτελέσματα έρευνας για την παραγωγή και διάδοση καινοτομιών στον τομέα της Γαλάζιας Οικονομίας. Η πρωτοβουλία αυτή ενδυναμώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και συγκροτεί μια ζωντανή Κοινότητα Γνώσης και Καινοτομίας, όπου η τεχνολογία, η γνώση και η επιχειρηματικότητα συνεργούν για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στον Πειραιά.
Παράλληλα, τα εργαστήρια του Δήμου Πειραιά αποτελούν σημεία αναφοράς καινοτομίας και πρωτοπορίας, ενσωματώνοντας τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες και μεθοδολογίες για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών ιδεών και προϊόντων. Μέσα από αυτούς τους χώρους, οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να πειραματιστούν, να αναπτύξουν δεξιότητες αιχμής και να εφαρμόσουν δημιουργικά τις γνώσεις τους σε πραγματικά επιχειρηματικά περιβάλλοντα. Τα εργαστήρια δεν ενισχύουν μόνο την τοπική επιχειρηματικότητα, αλλά λειτουργούν ως κινητήριος μοχλός για τη γαλάζια οικονομία, την κυκλική οικονομία, την κοινωνική επιχειρηματικότητα και την εκπαίδευση, προσφέροντας οφέλη σε όλη την τοπική κοινωνία. Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες, ο Δήμος Πειραιά καθιερώνεται ως πρότυπο πόλης που επενδύει στην καινοτομία, την τεχνολογία και την επιχειρηματική ανάπτυξη, αναδεικνύοντας τη δυναμική του σε όλα τα επίπεδα.
Από το 2019, το Γαλάζιο εργαστήρι – Blue Lab αποτελεί τον πρωτοπόρο θεσμό ανάδειξης και προώθησης της επιχειρηματικής καινοτομίας αποκλειστικά στον τομέα της Γαλάζιας Οικονομίας στην Ελλάδα. Δημιουργημένο από τον Δήμο Πειραιά και με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Αττικής, λειτουργεί ως εφαλτήριο για τη γέννηση νέων επιχειρηματικών σχημάτων, προϊόντων και υπηρεσιών, παρέχοντας εξειδικευμένη εκπαίδευση και πρόσβαση σε προηγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό (3D printers, αυτοματισμούς). Το «γαλάζιο εργαστήριο» προσφέρει στους νέους ένα χώρο πειραματισμού, δοκιμής και ελεύθερης διακίνησης επιχειρηματικών ιδεών, ενώ οι εκπαιδευόμενοι έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τις σύγχρονες τάσεις της Γαλάζιας Ανάπτυξης και της Κυκλικής Οικονομίας, να πειραματιστούν με τεχνολογίες ευρείας εφαρμογής και να αναπτύξουν καινοτόμες λύσεις με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Να σημειώσουμε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών, μέσω του Παρατηρητηρίου Καινοτομίας, ενέταξε το Γαλάζιο Εργαστήρι – Blue Lab στο Αποθετήριο Καινοτομιών, αναγνωρίζοντας την πρωτοποριακή του δράση στη Γαλάζια Οικονομία και στην υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η καινοτόμος παρέμβαση του Κέντρου κατά την πανδημία Covid-19, όπου αξιοποιώντας τον σύγχρονο τεχνολογικό του εξοπλισμό, κατασκεύασε και διένειμε 2.000 προστατευτικές ασπίδες σε προσωπικό υγείας, σχολεία και υπηρεσίες αιχμής, δείχνοντας τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία και η επιχειρηματική καινοτομία μπορούν να υπηρετήσουν κοινωνικές ανάγκες. Σήμερα, μέσω της συνεργασίας με τον Αναπτυξιακό Οργανισμό «Πειραιά ΣΥΝ», το Blue Lab εξασφαλίζει την άρτια λειτουργία του εργαστηρίου, την εκπόνηση εκπαιδευτικών δράσεων υψηλού επιπέδου και την ολοκληρωμένη υποστήριξη των επιχειρηματικών εγχειρημάτων, καθιστώντας το ένα ζωντανό κέντρο καινοτομίας, γνώσης και βιώσιμης ανάπτυξης, που ενισχύει τη στρατηγική για τη Γαλάζια Ανάπτυξη και τη δυναμική του Πειραιά στην ελληνική και διεθνή επιχειρηματική σκηνή.
Μέσα από την πρωτοβουλία Piraeus Makerspace, ο Δήμος Πειραιά υλοποιεί ένα καινοτόμο εργαστήριο που ενσωματώνει πλήρως τις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας, προωθώντας την αστική αναζωογόνηση, την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία. Το εργαστήριο λειτουργεί ως πλατφόρμα δημιουργίας πρωτότυπων προϊόντων (prototyping), αξιοποιώντας πρώτες ύλες από «απόβλητα» και επαναπροσδιορίζοντας πόρους που επιστρέφουν στην κοινωνία ως νέα, βιώσιμα προϊόντα. Μέσα από την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών και τη συνεργασία με επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα και κοινωνικούς φορείς, ο Δήμος Πειραιά καθιερώνει το Piraeus Makerspace ως σημείο αναφοράς καινοτομίας και βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ παράλληλα ενισχύει τη συμμετοχή ειδικών ομάδων πληθυσμού και προωθεί την κοινωνική επιχειρηματικότητα, εδραιώνοντας την πόλη ως πρότυπο εφαρμογής κυκλικών πρακτικών σε αστικό περιβάλλον.
Στον 21ο αιώνα, όπου η τεχνολογία, οι αυτοματισμοί και η ψηφιοποίηση καθορίζουν τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε, ο Δήμος Πειραιά αναλαμβάνει πρωτοβουλία προώθησης της εκπαιδευτικής ρομποτικής ως εργαλείου που καλλιεργεί κρίσιμες δεξιότητες στους μαθητές και δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να συμμετάσχουν ενεργά σε πραγματικά προβλήματα της πόλης τους, να σχεδιάσουν καινοτόμες λύσεις και να συνδέσουν τη μάθηση με την πράξη και την κοινωνία, αναδεικνύοντας την πόλη ως πρότυπο καινοτομίας και εκπαίδευσης στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο. Σημειώνεται ότι :
- συνδιοργανώθηκαν τα 1ο,2ο,3ο και 4ο Φεστιβάλ ρομποτικής στο οποίο συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης,
- φιλοξενήθηκε και στηρίχθηκε εμπράκτως η μεγαλύτερη παγκόσμια διοργάνωση εκπαιδευτικής ρομποτικής, το FIRST GLOBAL CHALLENGE 2024, από 27 έως 29 Σεπτεμβρίου στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Με θέμα, “Τροφοδοτώντας το Μέλλον” (Feeding the Future), συμμετείχαν πάνω από 190 εθνικές ομάδες, 150 προσωπικότητες, σημαντικές τεχνολογικές εταιρείες, πανεπιστήμια και περισσότερα από 500 εθελοντικά στελέχη,
- υλοποιήθηκε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ρομποτικής ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ με τη δημιουργία ενός ρομπότ,
- υλοποιήθηκαν πιλοτικά δυο (2) εκπαιδευτικές ψηφιακές εφαρμογές σε δυο (2) ειδικά σχολεία από τον ευρωπαϊκό κόμβο Smart Attica, ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.
Επιστέγασμα αυτής της πολύχρονης δυναμικής πορείας αποτέλεσε η σύσταση της Επιτροπής Ναυτιλίας Δήμου Πειραιά που ενισχύει αυτές τις δράσεις, προτείνει και συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση των θεμάτων της ναυτιλίας, της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας και ναυπηγικής βιομηχανίας.
Στο πλαίσιο των ανωτέρω, διοργανώθηκε μία σειρά συνεδρίων υψηλού επιπέδου, στα οποία συμμετείχαν Εκπρόσωποι της Κυβέρνησης, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς και πλήθος τοπικών φορέων και προσωπικοτήτων από τον επιχειρηματικό και ακαδημαϊκό χώρο. Τα συνέδρια προσέλκυσαν σημαντικό αριθμό συμμετεχόντων, αναδεικνύοντας το έντονο ενδιαφέρον της κοινωνίας και της πολιτείας για τις πρωτοβουλίες του Πειραιά. Η παρουσία και η αναγνώριση από κορυφαίους θεσμικούς και οικονομικούς φορείς επισφραγίζουν την προσπάθεια της πόλης να καθιερωθεί ως ένας κόμβος καινοτομίας, επιχειρηματικότητας και Γαλάζιας Ανάπτυξης παγκοσμίου εμβέλειας, επιβεβαιώνοντας τη στρατηγική της πορεία προς την ανάδειξη του Πειραιά σε πρότυπο σύγχρονης, δυναμικής και βιώσιμης πόλης.
Δημήτρης Καρύδης, Αντιδήμαρχος Προγραμματισμού και Βιώσιμης Ανάπτυξης
“Η αίγλη και η ακτινοβολία του Πειραιά δεν είναι τυχαία, είναι το αποτέλεσμα μιας αέναης συλλογικής προσπάθειας, μιας αρμονικής σύμπλευσης ανθρώπων και οραμάτων. Την οφείλει πρωτίστως στους πολίτες του, από τον πιο μικρό σε ηλικία που κουβαλάει την ελπίδα του αύριο, μέχρι τον πιο μεγάλο που φέρει τη σοφία του χθες. Το οφείλει σε όλους τους επιχειρηματίες που με τόλμη και διορατικότητα επέλεξαν να επενδύσουν στον Πειραιά, σε κάθε εργαζόμενο που με ιδρώτα και αφοσίωση στηρίζει την πρόοδο, σε όλους τους Φορείς της πόλης που έβαλαν το δικό τους πολύτιμο λιθαράκι ώστε ο Πειραιάς να αναδειχθεί ισχυρός και επιβλητικός. Το μεγαλείο αυτό αντλεί δύναμη και από τους υπαλλήλους του Δήμου Πειραιά, που με τις άοκνες και συχνά αφανείς προσπάθειές τους υλοποιούν καθημερινά το θαύμα της πόλης, από τους Αντιδημάρχους που με συνέπεια και μεράκι συνδράμουν στον στρατηγικό σχεδιασμό, και τέλος, κορυφώνεται στο πρόσωπο του Δημάρχου, του πρωτεργάτη και οραματιστή Γιάννη Μώραλη, ο οποίος με τη διορατικότητα, τη μετριοπάθεια και την αποφασιστικότητά του, έχει αναδείξει τον Πειραιά σε φάρο ανάπτυξης, πολιτισμού και καινοτομίας”.
