Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να προχωρήσει στη μεγαλύτερη αναθεώρηση του ψηφιακού πλαισίου της Ένωσης εδώ και δεκαετίες. Με μια δέσμη παρεμβάσεων, που ισορροπεί ανάμεσα στην ενίσχυση της καινοτομίας και στη μείωση του διοικητικού βάρους, η ΕΕ θέλει να μετατρέψει το σημερινό πολυδαίδαλο κανονιστικό περιβάλλον σε μια ενιαία, λειτουργική αγορά τεχνολογίας.
Το πακέτο των μέτρων, που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπόσχεται εξοικονόμηση έως και €150 δισ. τον χρόνο για τις επιχειρήσεις, με την τεχνητή νοημοσύνη, τα δεδομένα και την ιδιωτικότητα να βρίσκονται στον πυρήνα των αλλαγών. Τα προωθούμενα μέτρα αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν σήμερα οι επιχειρήσεις, υποσχόμενα λιγότερη γραφειοκρατία, λιγότερο κόστος συμμόρφωσης, περισσότερο χρόνο και χώρος για πραγματική καινοτομία.
Στόχος είναι οι ευρωπαϊκές εταιρείες, από βαριές βιομηχανίες έως μικρές startups, να μπορούν να αναπτυχθούν πιο γρήγορα, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες χωρίς να βυθίζονται σε ένα λαβύρινθο κανονισμών. Την ίδια στιγμή, πάντως, φωνές εντός της ΕΕ ανησυχούν ότι η Ένωση κάνει μια ιστορική υποχώρηση: απαλύνει τον κανονιστικό της σκληρό πυρήνα – το ίδιο πλαίσιο που όρισε την Ευρώπη ως παγκόσμιο πρότυπο ψηφιακών δικαιωμάτων – προκειμένου να ικανοποιήσει τις Big Tech και να κατευνάσει τις αντιρρήσεις της κυβέρνησης Τραμπ.
«Οι επιχειρήσεις της Ευρώπης, από τα εργοστάσια έως τις startups, θα αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στο διοικητικό έργο και τη συμμόρφωση και περισσότερο στην καινοτομία και την επέκταση, χάρη στη νέα ψηφιακή δέσμη μέτρων», αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το Digital Omnibus – Η καρδιά της μεταρρύθμισης
Στον πυρήνα του πακέτου βρίσκονται τρεις μεγάλες πρωτοβουλίες: το Digital Omnibus, που απλοποιεί καίριους ψηφιακούς νόμους, η Data Union Strategy, που δημιουργεί πρόσβαση σε περισσότερα και καλύτερα δεδομένα και το επαναστατικό European Business Wallet, μια ενιαία ψηφιακή ταυτότητα επιχειρήσεων, που υπόσχεται να μειώσει τα διοικητικά βάρη κατά €150 δισ. τον χρόνο.
Όσον αφορά ειδικότερα το AI Act, η Επιτροπή προτείνει τη σύνδεση της εφαρμογής των κανόνων “υψηλού ρίσκου” με την ύπαρξη έτοιμων εργαλείων και προτύπων, την παράταση έως 16 μηνών για την εφαρμογή αυτών των διατάξεων, τη διεύρυνση των sandboxes και πραγματικών δοκιμών σε βιομηχανίες, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, καθώς και σημαντικές ελαφρύνσεις για ΜμΕ, με εξοικονόμηση €225 εκατ. τον χρόνο, αλλά και ενίσχυση του AI Office για κεντρική εποπτεία των γενικού σκοπού μοντέλων.
Πρακτικά, για πρώτη φορά, η εφαρμογή των κανόνων για τα “υψηλού ρίσκου” συστήματα AI θα συνδέεται με την ύπαρξη τυποποιημένων εργαλείων συμμόρφωσης. Οι εταιρείες δεν θα καλούνται πλέον να εφαρμόσουν νόμους χωρίς να έχουν τις απαραίτητες οδηγίες.
Ενιαία πύλη για κυβερνοεπιθέσεις
Σήμερα, μια επιχείρηση, που αντιμετωπίζει κυβερνοεπίθεση, μπορεί να χρειάζεται να κάνει αναφορές σε GDPR, NIS2, DORA και άλλες αρχές. Η Επιτροπή, με τις προτάσεις της, καταργεί αυτήν τη χαοτική δομή δημιουργώντας μια ενιαία ψηφιακή πύλη αναφορών. Με αυξημένες εγγυήσεις ασφάλειας και εκτεταμένο testing, η νέα πλατφόρμα στοχεύει σε εξοικονόμηση χρόνου και σαφήνεια υποχρεώσεων.
Αλλαγές δρομολογούνται και στον GDPR με στόχο έναν Κανονισμό χωρίς παρανοήσεις και “κουρασμένους” κανόνες cookies. Οι στοχευμένες τροποποιήσεις στο GDPR δεν αλλάζουν τη φιλοσοφία του, αλλά απλοποιούν διαδικασίες, προσφέρουν ενιαία ερμηνεία και διευκολύνουν την καινοτομία.
Εντυπωσιακή αλλαγή αποτελεί ο περιορισμός των ενοχλητικών cookie banners: οι χρήστες θα μπορούν να επιλέγουν προτιμήσεις κατευθείαν από τον browser ή το λειτουργικό σύστημα, μειώνοντας κατακόρυφα τις διακοπές της εμπειρίας πλοήγησης.
Απλούστευση του Data Act
Η ΕΕ ενοποιεί τέσσερις νομοθεσίες σε μία, διευκολύνοντας τη συμμόρφωση όσον αφορά το Data Act. Ταυτόχρονα, εισάγει εξαιρέσεις για ΜμΕ στις υποχρεώσεις cloud switching, που υπολογίζεται ότι θα αποφέρουν €1,5 δισ. σε εφάπαξ εξοικονόμηση.
Με την απελευθέρωση πρόσβασης σε ποιοτικά δεδομένα για AI, η Επιτροπή θέλει να δημιουργήσει έναν ισχυρότερο ευρωπαϊκό τεχνολογικό πυρήνα, την ώρα που οι επικριτές της μεταρρύθμισης φοβούνται ότι ανοίγει περισσότερο χώρο για τις Big Tech.
Data Union Strategy
Για να λειτουργήσει η ευρωπαϊκή AI, χρειάζεται όχι μόνο κανόνες αλλά και ποιοτικά δεδομένα. Η νέα Data Union Strategy προβλέπει:
– data labs που διευρύνουν την πρόσβαση σε μεγάλα σύνολα δεδομένων,
– ένα Legal Helpdesk για την εφαρμογή του Data Act,
– μέτρα για προστασία της ευρωπαϊκής δεδομενικής κυριαρχίας, όπως εργαλεία αποτροπής διαρροής και οδηγίες για δίκαιη μεταχείριση ευρωπαϊκών δεδομένων στο εξωτερικό.
European Business Wallet
Η πιο ορατή και πρακτική αλλαγή για τις επιχειρήσεις είναι η δημιουργία ενός ψηφιακού πορτοφολιού για εταιρείες και δημόσιους φορείς.
Με το Business Wallet οι επιχειρήσεις θα μπορούν να υπογράφουν και να σφραγίζουν ψηφιακά έγγραφα, να δημιουργούν, αποθηκεύουν και ανταλλάσσουν πιστοποιημένα έγγραφα και να συναλλάσσονται με άλλες επιχειρήσεις και δημόσιες αρχές σε όλα τα κράτη-μέλη, χωρίς φυσική παρουσία. Εάν υιοθετηθεί μαζικά, το εργαλείο μπορεί να εξοικονομεί €150 δισ. ετησίως από διοικητικά κόστη.
Η Ευρώπη, με το νέο πακέτο, το οποίο οδεύει προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, επιχειρεί να μετατρέψει τον ψηφιακό της λαβύρινθο σε έναν πραγματικά ενιαίο, ανταγωνιστικό και καινοτόμο χώρο. Ένα στοίχημα που, αν κερδηθεί, μπορεί να αλλάξει ουσιαστικά την ταχύτητα ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Θετική υποδοχή από τη βιομηχανία
Η Connect Europe και η GSMA, οι κλαδικοί φορείς που εκπροσωπούν τους ευρωπαϊκούς τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, χαιρέτησαν το πακέτο Digital Omnibus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόθεσή του να υλοποιήσει την ατζέντα για ρυθμιστική απλοποίηση και εκσυγχρονισμό.
Ωστόσο, παρ’ ότι καλωσορίζουν τη μείωση περιττής γραφειοκρατίας σε ορισμένους τομείς – κυρίως γύρω από την κυβερνοασφάλεια, τα δεδομένα, το GDPR και την τεχνητή νοημοσύνη – όπως τονίζουν, απομένει ακόμη πολύς δρόμος για να υποστηριχθεί πραγματικά το ψηφιακό οικοσύστημα της Ευρώπης και να επιτραπεί στους βασικούς του παίκτες να συνεχίσουν να παρέχουν την ποιοτική συνδεσιμότητα που χρειάζονται και αναμένουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της ηπείρου.
