Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε 18μηνη παράταση για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) με 421 ψήφους υπέρ, 180 κατά και 55 αποχές, με αφορμή τον ορατό κίνδυνο να μην ολοκληρωθεί σημαντικό μέρος των στόχων του Ταμείου έως το τέλος 2026, όπως ορίζουν οι σχετικοί κανόνες του RRF. Έτσι επιβεβαιώθηκε και σχετικό δημοσίευμα του ictplus.gr (στη στήλη «Επί παντός Επιστητού», βλέπετε ΕΔΩ), το οποίο από τις 26 Φεβρουαρίου είχε μεταφέρει τις τότε βάσιμες πληροφορίες για την βεβαιότητα της μετάθεσης.
Στην ανακοίνωσή τους, οι Ευρωβουλευτές που συμφώνησαν με την παράταση, τονίζουν οι ο ρόλος Ταμείου Ανάκαμψης είναι σημαντικός για την ανάκαμψη της ΕΕ και δεν πρέπει να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα. Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με 421 ψήφους υπέρ, 180 κατά και 55 αποχές επισημαίνεται η σταθεροποιητική επίδραση του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης σε μια περίοδο μεγάλης οικονομικής αβεβαιότητας για την Ευρώπη.
Αναθεώρηση της λήξης του Ταμείου Ανάκαμψης το 2026
Οι Ευρωβουλευτές εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τις τρέχουσας εξελίξεις και για τα αποτελέσματα που θα προκαλούσε το σύντομο χρονοδιάγραμμα που απομένει για την τελική υλοποίηση του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης μέχρι το 2026. Επισήμαναν επίσης τις δικαιολογημένες ανησυχίες τους ως προς την υλοποίηση βασικών μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων μεγάλης κλίμακας, που πρόκειται να ολοκληρωθούν προς το τέλος του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης.
Όπως επίσης και για την έγκαιρη εκπλήρωση του 70% των οροσήμων και των στόχων που εξακολουθούν να εκκρεμούν. Κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει άμεσα μελλοντικά προγράμματα, που να είναι αρκετά ευέλικτα ώστε να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες όπως αυτές που βιώνει σήμερα ο κόσμος (Ουκρανία, Περσία κ.λπ), διασφαλίζοντας παράλληλα τις συνθήκες προβλεψιμότητα και προσαρμογής. Κατόπιν αυτών των νέων συνθηκών ζήτησαν παράταση 18 μηνών για εν εξελίξει και τα «ώριμα έργα».
Καθοριστικός ο ρόλος της ανθεκτικότητας και της αυτονομίας της ΕΕ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισημάνει τον σημαντικό ρόλο του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης στην πρόληψη του κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς στην προώθηση της ανάκαμψης. Επιθυμεί η χρηματοδότηση του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης να τηρεί την «αρχή της προσθετικότητας» της χρηματοδότησης της ΕΕ και να μην παραγκωνίζει ή να αντικαθιστά την πολιτική συνοχή. Το ψήφισμα ζητά στοχευμένες επενδύσεις στην Άμυνα της ΕΕ, στην Εκπαίδευση και τις Δεξιότητες, καθώς και περισσότερα διασυνοριακά και πολυκρατικά έργα, συμπεριλαμβανομένων των σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας. Οι ευρωβουλευτές επιμένουν στην επιτάχυνση των επενδύσεων στην κοινωνική προστασία και την ένταξη των ευάλωτων ομάδων. Ενθαρρύνουν επίσης τα κράτη μέλη να τροποποιήσουν τα εθνικά επενδυτικά τους σχέδια χρησιμοποιώντας το REPowerEU για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας της ΕΕ.
Διαφάνεια και απλούστευση
Τα μακροπρόθεσμα οφέλη του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης στο ΑΕΠ είναι πιθανό να υπερβούν τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί κατά τρεις έως έξι φορές, αλλά το Κοινοβούλιο ανησυχεί για το συνολικό κόστος της αποπληρωμής κεφαλαίου και τόκων του NextGenerationEU. Επαναλαμβάνει την ανάγκη για έναν ισχυρό μηχανισμό ελέγχου και παρακολούθησης των δαπανών του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης, ώστε να προληφθεί η κατάχρηση, η διπλή χρηματοδότηση και η αλληλεπικάλυψη με άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ.
Απαιτεί, επίσης, σαφέστερη σύνδεση μεταξύ των οροσήμων, των στόχων και της πραγματικής υλοποίησης των έργων και παροτρύνουν την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία κάθε παρόμοιου με τον Μηχανισμό Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης μελλοντικού μέσου που βασίζεται στις επιδόσεις, ιδίως στο πλαίσιο ενός πιο στοχευμένου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (Multiannual Financial Framework / ΠΔΠ-MFF).
Οι ευρωβουλευτές εκτιμούν τον τρόπο με τον οποίο ο πίνακας αποτελεσμάτων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα παρέχει στους πολίτες βασικές πληροφορίες σχετικά με τη συνολική πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των εθνικών σχεδίων. Επιμένουν, ωστόσο, ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τους εμπλεκόμενους οικονομικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των αναδόχων και των υπεργολάβων, και τους πραγματικούς δικαιούχους τους. Ζητούν, επίσης, την επείγουσα απλούστευση των απαιτήσεων υποβολής αιτήσεων και εκθέσεων, ιδίως για τους μικρότερους δικαιούχους, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η απορρόφηση και ο αντίκτυπος των κονδυλίων, ενισχύοντας παράλληλα τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον σχεδιασμό, την αναθεώρηση και την εφαρμογή των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Siegfried Mureşan: «Η Ευρώπη πρέπει να δράσει αποφασιστικά»
Ο Siegfried Mureşan (EΛΚ, Ρουμανία), συνεισηγητής από την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, δήλωσε: «Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι τα κονδύλια του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αποφέρουν απτά οφέλη στους πολίτες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Κοινοβούλιο ζητεί παράταση 18 μηνών για ώριμα έργα του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης. Η παράταση αυτή θα ισχύει για έργα που βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επιτυχή ολοκλήρωσή τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα χορηγηθεί. Ταυτόχρονα, ζητούμε να επανεξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο τα μη δαπανηθέντα κονδύλια του Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης μπορούν να στηρίξουν τις νέες στρατηγικές προτεραιότητες της Ευρώπης, ιδίως την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση των αμυντικών μας ικανοτήτων. Ενόψει των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, η Ευρώπη πρέπει να δράσει αποφασιστικά για την υπεράσπιση των πολιτών της.»
Victor Negrescu: «Πρέπει να δράσουμε τώρα»
Ο Victor Negrescu (Σοσιαλιστές, Ρουμανία), συνεισηγητής από την Επιτροπή Προϋπολογισμών, δήλωσε: Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι κάθε ευρώ δαπανάται σωστά, με διαφάνεια και έχει θετικό αντίκτυπο στους πολίτες και τις επιχειρήσεις μας. Εάν δεν δράσουμε τώρα, κρίσιμες επενδύσεις κινδυνεύουν να μείνουν ημιτελείς μετά τη λήξη της διευκόλυνσης τον Αύγουστο του 2026. Πρέπει να επιταχύνουμε την εφαρμογή, να μειώσουμε τη γραφειοκρατία και να βοηθήσουμε τους δικαιούχους. Ως εισηγητής προϋπολογισμού για τον φάκελο, πίεσα για συγκεκριμένες λύσεις και ζήτησα 18μηνη παράταση της χρηματοδότησης για ώριμα έργα. Ζήτησα, επίσης, να δοθεί δυνατότητα συνέχισης των ημιτελών έργων μέσω άλλων μέσων της ΕΕ, όπως τα Ταμεία Συνοχής, το InvestEU ή ένα μελλοντικό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας και να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να προσαρμόζουν τα εθνικά τους σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας ταχύτερα και ευκολότερα, σύμφωνα με τους στόχους του Μηχανισμού. Το Κοινοβούλιο στέλνει ένα σαφές μήνυμα: στεκόμαστε στο πλευρό των πολιτών και αγωνιζόμαστε για την ολοκλήρωση βασικών έργων».
Εν τοις πράγμασι
Προφανώς για να ολοκληρωθεί επίσημα το πλαίσιο παράτασης και να διατυπωθούν με σαφήνεια οι όροι παράτασης και ποια έργα εντάσσονται σε αυτήν θα πάρει ένα χρονικό διάστημα που θα φτάσει ίσως και στις αρχές του 2026. Ακόμη δεν έχει γίνει τίποτα γνωστό πέρα από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η γραφειοκρατία των Βρυξελών χρειάζεται τον χρόνο της για να αντιδράσει σε μία τόσο σημαντική αλλαγή του RRF.
