Μπορεί οι μαύρες τρύπες να παραμένουν από τα πιο μυστηριώδη και απρόσιτα φαινόμενα του σύμπαντος, ωστόσο η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα. Μια διεθνής επιστημονική ομάδα κατάφερε να εκπαιδεύσει ένα νευρωνικό δίκτυο με εκατομμύρια προσομοιώσεις, προκειμένου να ερμηνεύσει πολύπλοκα και «θολά» δεδομένα που σχετίζονται με αυτές τις κοσμικές οντότητες.
Η πιο γνωστή μέθοδος παρατήρησης μαύρων τρυπών σήμερα είναι το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope – EHT). Πρόκειται για ένα παγκόσμιο δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων που λειτουργεί σαν ένας γιγαντιαίος «ψηφιακός φακός», ο οποίος μας έχει ήδη προσφέρει τις πρώτες ιστορικές εικόνες από τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες M87 και τον Τοξότη A* — τη μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας.
Ωστόσο, οι εικόνες αυτές δεν είναι «φωτογραφίες» με την κλασική έννοια. Αντιθέτως, βασίζονται σε επεξεργασία ραδιοκυμάτων που συλλέγονται από τα τηλεσκόπια και ανασυντίθενται μέσω υπερυπολογιστών. Στη διαδικασία αυτή, μεγάλο μέρος των δεδομένων απορρίπτεται επειδή θεωρείται δύσκολο στην ανάλυση.
Εδώ ακριβώς παρεμβαίνει η τεχνητή νοημοσύνη. Ερευνητές από το Ινστιτούτο Έρευνας Morgridge στο Ουισκόνσιν, σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, αξιοποίησαν προηγουμένως αχρησιμοποίητα δεδομένα, με στόχο να αποκαλύψουν νέα χαρακτηριστικά του Τοξότη A*. Το αποτέλεσμα; Μια εντελώς νέα εικόνα της δομής της μαύρης τρύπας, που φέρνει στο φως συναρπαστικές πληροφορίες.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, το νέο μοντέλο μηχανικής μάθησης αποκαλύπτει ότι η μαύρη τρύπα πιθανόν να περιστρέφεται με σχεδόν τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα. Επιπλέον, φαίνεται πως ο άξονας περιστροφής της είναι στραμμένος προς τη Γη, γεγονός που μπορεί να επηρεάζει την ακτινοβολία που ανιχνεύουμε και τη συμπεριφορά της ύλης γύρω της.
Η ταχύτητα περιστροφής των μαύρων τρυπών είναι κρίσιμη, καθώς επηρεάζει τόσο τη σταθερότητά τους όσο και τον τρόπο με τον οποίο απορροφούν ή αποβάλλουν ενέργεια. Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο Τοξότης A* είχε μέτρια έως υψηλή περιστροφή – όμως τα νέα ευρήματα φέρνουν διαφορετική εικόνα.
«Το πιο συναρπαστικό δεν είναι ότι έχουμε πιθανώς νέα στοιχεία, αλλά ότι αμφισβητούμε τις μέχρι τώρα παραδοχές», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Μίκαελ Γιάνσεν από το Πανεπιστήμιο Radboud της Ολλανδίας. «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μόνο το πρώτο βήμα. Τώρα πρέπει να εξελίξουμε τα μοντέλα και να δούμε μέχρι πού μπορούμε να φτάσουμε».
Η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης στην αστροφυσική υπόσχεται να μεταμορφώσει τον τρόπο που μελετάμε το σύμπαν – δίνοντας νέα «μάτια» σε επιστήμονες που επιχειρούν να ρίξουν φως σε ένα από τα πιο σκοτεινά του μυστήρια.
