Την εξασφάλιση της μεγιστοποίησης της ελληνικής προστιθέμενης αξίας στο Εθνικό Πρόγραμμα Κατασκευής Μικροδορυφόρων ζητούν, με κοινή επιστολή προς τον πρωθυπουργό και την ηγεσία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η Ένωση Ελληνικής Βιομηχανίας Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) και ο Ελληνικός Συνεργατικός Σχηματισμός Διαστημικών Τεχνολογιών και Εφαρμογών (si-Cluster).
Η κίνηση αυτή, έρχεται μετά την απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου και του Γενικού Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνο Καράντζαλο, να προχωρήσουν στον επανασχεδιασμό του προγράμματος μικροδορυφόρων. Κρίθηκε πως, μετά και από τις φυσικές καταστροφές των τελευταίων μηνών, η βασική χρήση των μικροδορυφόρων θα πρέπει να είναι κυρίως η γεωεπισκόπηση και όχι οι τηλεπικοινωνιακές εφαρμογές.
Σημειώνεται ότι, η κατασκευή μικροδορυφόρων με βασικές εφαρμογές την αποτελεσματικότερη παρατήρηση της Γης, τις τηλεπικοινωνίες και την ασφαλή συνδεσιμότητα ήταν το αντικείμενο του αρχικού προγράμματος 130 εκατ. ευρώ, που είχε αναλάβει να υλοποιήσει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος – ESA (ύστερα από αίτημα της Ελλάδας στα τέλη 2021). Για τον σκοπό αυτό διενεργούσε τον απαιτούμενο διαγωνισμό, ο οποίος πριν από μερικές ημέρες, ύστερα από αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης, ματαιώθηκε.
Κατά τον ΕΒΙΔΙΤΕ, που απαριθμεί τουλάχιστον 50 επιχειρήσεις στον τομέα του συστήματος, συνολικού τζίρου άνω των 250 εκατ. ευρώ, έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος. Η προμήθεια εικόνων καλύπτει, όπως αναφέρει στην κοινή επιστολή με το si-Cluster, μόνο τρέχουσες λειτουργικές ανάγκες. Εφόσον η προμήθεια EO data «κρίνεται αναγκαία μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και της ESA είναι σημαντικό να μην υπερβαίνει το 10% του διαθέσιμου προϋπολογισμού».
Στην επιστολή των δύο φορέων σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι Ο ΕΒΙΔΙΤΕ και το si-Cluster ζητούν να λάβει χώρα διαβούλευση ώστε το πρόγραμμα μικροδορυφόρων, που θα αντικαταστήσει αυτό που είχε σχεδιαστεί επί Κυριάκου Πιερρακάκη στο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, να ενισχύει την προστιθέμενη αξία για την Ελλάδα και τη διαστημική βιομηχανία της.
Αναλυτικά το Υπόμνημα:
Η ένταξη του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων στο Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης «Ελλάδα 2.0», και η ανακοίνωση της σχετικής προκήρυξης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ) με απαιτήσεις που ενίσχυαν και υποστήριζαν αποτελεσματικά το Ελληνικό Διαστημικό Οικοσύστημα με σημαντική εγχώρια συμμετοχή, ήταν από τα ουσιαστικά βήματα εμπράγματης υλοποίησης του εθνικού οράματος για μια νέα Ελλάδα.
Ο σχεδιασμός των προδιαγραφών του Προγράμματος Μικροδορυφόρων ξεκίνησε με μια απολύτως ορθολογική και διαφανή διαδικασία, για ένα σύστημα αυτής της πολυπλοκότητας, με τις μελέτες αναγκών και ικανοτήτων και τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων από τη Διοίκηση, τον Ακαδημαϊκό χώρο και τη
Βιομηχανία. Αυτό οδήγησε σε μια ανοικτή διαδικασία Αιτήματος Παροχής Πληροφοριών (Request for Information) που είχε ως αποτέλεσμα την υγιή ωρίμανση συνεργασιών του Ελληνικού Διαστημικού Οικοσυστήματος με τις εταιρίες Primes. Στο RFI απάντησαν 11 κοινοπραξίες και από αυτή επελέγησαν 3 για την τελική διαδικασία και υποβολή. Δυστυχώς, η τελική προκήρυξη που βγήκε στον αέρα, πριν τις πρόσφατες εκλογές, άλλαξε ριζικά τις προδιαγραφές και τους κανόνες του διαγωνισμού χωρίς διαβούλευση. Πρόσφατα ενημερωθήκαμε επίσημα για την ακύρωση του διαγωνισμού αυτού, λίγες μέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία, με αίτηση της Ελληνικής Κυβέρνησης και πάλι χωρίς καμία διαβούλευση, ανατρέποντας, σε διεθνείς οργανισμούς και το τοπικό οικοσύστημα, την θετική εικόνα της χώρας που χτίζουμε με πολύ κόπο στο χώρο του Διαστήματος. Σε όλα τα παραπάνω, ατυχή γεγονότα, προσθέτουμε την μείωση του προϋπολογισμού του Προγράμματος Μικροδορυφόρων για να εξυπηρετηθούν άλλες ανάγκες αμφιβόλου αποτελεσματικότητας.
Είναι σημαντικό η πολιτεία να κατανοήσει ότι οι επενδύσεις στο Διάστημα απαιτούν συνέπεια και ικανό χρονοπρογραμματισμό και πως για ένα τόσο κομβικό θέμα όπως η αναθεώρηση της Εθνικής Διαστημικής στρατηγικής είναι αναγκαίο να υπάρξει διαβούλευση με το σύνολο του Οικοσυστήματος και ειδικότερα με τους συλλογικούς φορείς του τομέα.
Είναι απαραίτητο, περισσότερο από ποτέ, η ηγετική ομάδα ενός κομβικού Υπουργείου όπως το ΥΨΔ, να δρομολογεί ευκαιρίες που διαμορφώνουν το μέλλον της εγχώριας Διαστημικής βιομηχανίας, με ουσιαστική συμμετοχή της ίδιας της βιομηχανίας όπως πράττουν όλες οι ανεπτυγμένες χώρες.
Η ΕΒΙΔΙΤΕ και το si-cluster, οι συλλογικοί εθνικοί φορείς από το 2008, με πάνω από 80 μέλη σήμερα, υποστηρίζουμε το Ελληνικό Οικοσύστημα προκειμένου να δημιουργηθεί μία βιώσιμη εγχώρια βιομηχανία Διαστήματος. Έχουμε αποδείξει πολλάκις την θερμή μας υποστήριξη και έχουμε ήδη συνεισφέρει σημαντικά στην διαμόρφωση της Εθνικής Διαστημικής πολιτικής. Συνεισφορά η οποία βασίζεται στα αποδεδειγμένα επιτεύγματα των εταιριών, των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων μας, στην ανάπτυξη και κατασκευή και πιστοποίηση κρίσιμων τεχνολογικών προϊόντων για μεγάλες διαστημικές αποστολές του ΕΟΔ, όπως JUICE, PLATO, EUCLID, COPERNICUS, GALILEO, BIOMASS, SOLAR ORBITER, EXOMARS, SPACE RIDER, TRUTHS, PROBA-3 και άλλα προγράμματα Διαστημικής τεχνολογικής ανάπτυξης, όπως οι πρόσφατες αποστολές νανοδορυφόρων στο πλαίσιο του προγράμματος GREEK CUBESATS IN[1]ORBIT VALIDATION PROJECTS.
Επιπλέον, ως ισχυρή απόδειξη της δυναμικής και εμπειρίας του εγχώριου Διαστημικού Οικοσυστήματος, θέλουμε να σας αναφέρουμε πως συνδυαστικά, με τα υφιστάμενα τεχνολογικά μας επιτεύγματα και τις ευεργετικές επενδύσεις της Ελλάδας στον ΕΟΔ, κατορθώσαμε να ελκύσουμε σχεδόν όλους τους Ευρωπαίους Primes Αεροδιαστημικής στην Ελλάδα. Η έλευση αυτών των Primes στην Ελλάδα, ήταν επίτευγμα κομβικής σημασίας για την Ελλάδα γενικότερα και στρατηγικός μας στόχος μας από στιγμή δημιουργίας των συλλογικών μας ενώσεων.
Όμως, σε αυτό το χρονικό σημείο που βρισκόμαστε, πέραν του γεγονότος της πλήρους απουσίας διαβούλευσης με την βιομηχανία και το οικοσύστημα, για την αναδιαμόρφωση του προγράμματος των μικροδορυφόρων, οι λύσεις που παρουσιάστηκαν από το ΥΨΔ, δεν μας καλύπτουν. Οι αναλυτικές μας θέσεις και αντι-προτάσεις σχετικά με την αναδιαμόρφωση του προγράμματος, απεστάλησαν στο ΥΨΔ, στις 13 Σεπτεμβρίου.
Όπως είναι εύκολα κατανοητό από τα ανωτέρω η ελληνική βιομηχανία για μία ακόμη φορά αισθάνεται αποκλεισμένη και ζημιωμένη τουλάχιστον σε επίπεδο αξιοπιστίας από τις αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας.
Ζητάμε ουσιαστική συμβολή στην τελική διαμόρφωση με του Προγράμματος με τη δημιουργία μίας ομάδας εργασίας (task force) ώστε να συζητήσουμε δημιουργικά και εποικοδομητικά τις ενέργειες εκείνες που θα εξασφαλίσουν τη μέγιστη συμμετοχή της Ελληνικού Διαστημικού Οικοσυστήματος. Τα πιο έμπειρα στελέχη της Βιομηχανίας θα είναι στη διάθεση του Υπουργείου στο επόμενο διάστημα.
Οι γενικές θέσεις μας για το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων είναι οι εξής:
- Είναι σημαντικό το Ελληνικό Πρόγραμμα να μεγιστοποιεί τη συμμετοχή ελληνικών προϊόντων και την επέκταση υπαρχόντων τοπικών αλυσίδων αξίας. Ζητάμε κάποια υπο-προγράμματα να απαιτούν 100% ελληνική συμμετοχή και όπου αυτό κριθεί ότι δεν είναι εφικτό κατ’ ελάχιστο 40% ελληνικό περιεχόμενο. Έτσι, οι Ελληνικές επιχειρήσεις θα μπούν στον πυρήνα των βιομηχανικών αλυσίδων των Primes, με την παραγωγή διαστημικών τεχνολογικών προϊόντων made-in-Greece.
- Αποτελεί πεποίθηση μας ότι η προμήθεια εικόνων (ΕΟ data) από εμπορικούς παρόχους ή φορείς τρίτων χωρών είναι πρακτική η οποία δεν προσφέρει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας ούτε στην βιομηχανική εξέλιξη του Οικοσυστήματος και μπορεί να καλύψει μόνο τρέχουσες λειτουργικές ανάγκες. εφόσον η πολιτική ηγεσία κρίνει ότι δεν υπάρχουν άλλοι πόροι και η ενέργεια αυτή πρέπει να γίνει μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και της ESA, τότε η προμήθεια εικόνων (EO data) είναι σημαντικό να μην υπερβαίνει σε αξία το 10% του διαθέσιμου προϋπολογισμού.
- Η συμμετοχή σε ένα Ευρωπαϊκό Constellation απαιτεί διαβούλευση και σκληρή διαπραγμάτευση για την ουσιαστική καταστατική βιομηχανική συμμετοχής της χώρας στο Upstream και το Midstreamαλλά και με χώρες που έχουμε ευρύτερες στρατηγικές συνεργασίες όπως η Γαλλία, το Ισραήλ και η Ιταλία. Διαφορετικά αποτελεί απλή επιλογή παρόχου συγκεκριμένων υπηρεσιών χωρίς αναπτυξιακή προοπτική για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Προτεραιότητα θα πρέπει να παραμείνει η δημιουργία ενός εθνικού constellation μικροδορορυφόρων με τη μέγιστη εθνική συμμετοχή (άνω του 70%) και ως συνέχεια του προγράμματος GREEK CUBESATS IN-ORBIT VALIDATION PROJECTS.
- Είναι πλέον αναγκαίο να αυξηθεί ο προϋπολογισμός του τρέχοντος προγράμματος GREEK CUBESATS IN-ORBIT VALIDATION PROJECTS ως μια επιτυχημένη πρακτική με νέα προκήρυξη και με ενισχυμένα payloads που ανταποκρίνονται στις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες με επιπρόσθετες ικανότητες στη γεωπαρατήρηση και τις επικοινωνίες.
- Είναι αναγκαία η παροχή αναλυτικών διευκρινήσεων για τις δράσεις για την ανάπτυξη HUB και τις δράσεις Εμπορευματοποίησης και Ανταγωνιστικότητας και του προγραμματισμού υλοποίησης μέσω εγχώριας βιομηχανικής συμμετοχής
