Στις 14 Οκτωβρίου 2025, η Microsoft τερματίζει οριστικά τη βασική υποστήριξη για τα Windows 10 (έκδοση 22H2). Το ορόσημο αυτό δεν είναι απλώς ένα τεχνικό γεγονός, αλλά μια σημαντική απειλή ασφαλείας για εκατομμύρια υπολογιστές παγκοσμίως. Η παύση των δωρεάν ενημερώσεων ασφαλείας (security patches) σημαίνει ότι κάθε νέο τρωτό σημείο που ανακαλύπτεται μετά την ημερομηνία αυτή παραμένει μόνιμα ανοιχτό, μετατρέποντας τις μη αναβαθμισμένες συσκευές σε «ανοιχτές πύλες» για κυβερνοεπιθέσεις.
Η απειλή αυτή είναι κοινή για όλους, αλλά οι σοβαρότερες συνέπειες διαφαίνονται στον ελληνικό Δημόσιο Τομέα, όπου χιλιάδες τερματικά που φιλοξενούν κρίσιμα κρατικά και προσωπικά δεδομένα αντιμετωπίζουν έναν πρωτοφανή κίνδυνο.
Το Πρόβλημα για τον Απλό Χρήστη – Η Επέκταση Υποστήριξης Γίνεται «Δώρο» στην Ε.Ε.
Για τον μέσο χρήστη, η λήξη υποστήριξης εγείρει κυρίως ένα οικονομικό και τεχνικό ζήτημα. Η λύση είναι η αναβάθμιση σε Windows 11, ωστόσο, πολλοί υπολογιστές δεν πληρούν τις αυστηρές προδιαγραφές υλικού (όπως το TPM 2.0) για να την πραγματοποιήσουν.
Αρχικά, η Microsoft είχε ανακοινώσει το πρόγραμμα Extended Security Updates (ESU) ως υπηρεσία επί πληρωμή (30 δολάρια για το πρώτο έτος). Ωστόσο, κατόπιν πίεσης από ευρωπαϊκούς καταναλωτικούς ομίλους στο πλαίσιο του Digital Markets Act, η εταιρεία υποχρεώθηκε να προσφέρει το πρόγραμμα ESU για το πρώτο έτος (έως 13 Οκτωβρίου 2026) δωρεάν στους καταναλωτές του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), στον οποίο ανήκει και η Ελλάδα.
Αυτό σημαίνει ότι τα ελληνικά νοικοκυριά μπορούν να λάβουν τις κρίσιμες ενημερώσεις ασφαλείας για ένα ακόμη έτος, χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Η μόνη απαίτηση είναι η εγγραφή στο πρόγραμμα μέσω των ρυθμίσεων των Windows και η χρήση λογαριασμού Microsoft. Πρόκειται, όμως, για μια προσωρινή λύση, καθώς η δωρεάν υποστήριξη λήγει τον Οκτώβριο του 2026, δίνοντας απλώς επιπλέον χρόνο στους χρήστες να αναβαθμίσουν τον εξοπλισμό τους ή να στραφούν σε εναλλακτικά λειτουργικά συστήματα.
Η «Ωρολογιακή Βόμβα» του Δημοσίου – Το Αδιέξοδο του Εκσυγχρονισμού
Εδώ βρίσκεται το κύριο θέμα και ο ανεξερεύνητος κίνδυνος για το κράτος. Για τους Δημόσιους Οργανισμούς, το ESU παραμένει πρόγραμμα επί πληρωμή. Ο κίνδυνος προέρχεται από τη χρόνια αδράνεια στην ανανέωση του τεχνολογικού εξοπλισμού και την απουσία κεντρικού σχεδιασμού.
1. Η Έλλειψη Κεντρικού Σχεδιασμού
Η έρευνα για κεντρικούς διαγωνισμούς αναβάθμισης του στόλου υπολογιστών του Γενικού Δημοσίου δεν φέρνει στο φως ένα ενιαίο, πανελλαδικό σχέδιο που να αντιμετωπίζει συνολικά τον κίνδυνο. Αντίθετα, η προσπάθεια φαίνεται να είναι αποσπασματική. Ενδεικτικά:
ΓΓ Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης: Προχώρησε σε διαγωνισμούς που αφορούν κυρίως την αναβάθμιση του Κέντρου Διαλειτουργικότητας και την προμήθεια για το , αλλά όχι μια μαζική αναβάθμιση των σε επίπεδο «τερματικού χρήστη».
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο: Αυτά τα εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν προχωρήσει σε μεμονωμένους διαγωνισμούς για την αντικατάσταση παλαιού υλικού, όπως την «αναβάθμιση υπολογιστικών και δικτυακών υποδομών» (βλ. διεθνής ηλεκτρονικός διαγωνισμός του ΑΠΘ- Σεπτέμβριος 2025).
ΗΔΙΚΑ: Ο φορέας προκηρύσσει διαγωνισμούς για την προμήθεια νέων επιτραπέζιων υπολογιστών, γεγονός που υποδηλώνει μια τμηματική ανανέωση του εξοπλισμού σε κρίσιμους τομείς.
Η απουσία ενός «Εθνικού Διαγωνισμού Λειτουργικού Συστήματος» ή ενός Κεντρικού Συμβολαίου ESU υποδηλώνει ότι το πρόβλημα αντιμετωπίζεται αποσπασματικά από κάθε φορέα ξεχωριστά, αυξάνοντας δραματικά το συνολικό κόστος και τον κίνδυνο.
Το Οικονομικό Δίλημμα: Η Εξαγορά του Χρόνου
Εκτιμάται ότι χιλιάδες υπολογιστές του Δημοσίου δεν μπορούν να αναβαθμιστούν σε Windows 11 λόγω έλλειψης συμβατού υλικού. Η μόνη άμεση οδός για τη διατήρηση της ασφάλειας είναι η χρήση του πληρωτέου προγράμματος ESU για οργανισμούς.
Το ESU είναι μια ετήσια, κλιμακούμενη συνδρομή, με το κόστος να αυξάνεται κάθε χρόνο. Εάν το κράτος υποχρεωθεί να καλύψει χιλιάδες PCs για τρία χρόνια, το κόστος θα είναι εξαιρετικά υψηλό, δεσμεύοντας πόρους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά νέου, ασφαλούς εξοπλισμού. Η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με το δίλημμα: να πληρώνει εκατομμύρια για να συντηρεί ένα ανασφαλές περιβάλλον ή να δρομολογήσει άμεσα τη μαζική αντικατάσταση.
Η Μοναδική Απειλή: Τα Αρχεία του Πολίτη
Η συνέχιση της λειτουργίας εκτεθειμένων Windows 10 σε δημόσιες υπηρεσίες μετατρέπει την ψηφιακή διακυβέρνηση σε πρόβλημα εθνικής ασφάλειας. Μια επιτυχημένη επίθεση σε ένα μη ενημερωμένο τερματικό μπορεί να δώσει στους hackers πρόσβαση σε ολόκληρο το δίκτυο, θέτοντας σε κίνδυνο:
- Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα (φορολογικά, ιατρικούς φακέλους)
- Λειτουργική ασφάλεια κρίσιμων κρατικών υπηρεσιών
- Εθνική ασφάλεια από κυβερνοκατασκοπεία
- Φορολογικά & Ασφαλιστικά Δεδομένα
- Κρίσιμες Υποδομές (π.χ. Δίκτυα Ενέργειας/Μεταφορών που συνδέονται έμμεσα με δημόσια δίκτυα).
Η έλλειψη κεντρικής, μαζικής παρέμβασης για την αντικατάσταση του ή την εξασφάλιση του οδηγεί τους επιμέρους φορείς σε αυτοσχέδιες και πιθανώς ανασφαλείς λύσεις ή στην υποχρεωτική αποδοχή του υψηλού κόστους της εξαγοράς χρόνου από τη .
Ενώ τα νοικοκυριά κέρδισαν μια δωρεάν παράταση ενός έτους στην ασφάλεια των Windows 10 λόγω των ευρωπαϊκών κανονισμών, ο Δημόσιος Τομέας παραμένει εκτεθειμένος. Η έλλειψη ενός εθνικού προγράμματος αναβάθμισης έναν χρόνο πριν την επίσημη λήξη της υποστήριξης συνιστά πρόκληση κυβερνοασφάλειας με απρόβλεπτες οικονομικές και λειτουργικές συνέπειες. Το κράτος έχει μπροστά του έναν δύσκολο δρόμο, με την επιλογή της αναβολής να κοστίζει ολοένα και περισσότερο.
