Τα κέντρα δεδομένων αποτελούν ζωτικής σημασίας υποδομή που υποστηρίζει τη συνεχώς αυξανόμενη χρήση της αποθήκευσης στο υπολογιστικό νέφος, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, της τεχνητής νοημοσύνης, των υπηρεσιών συνεχούς ροής και άλλων.
Αποτελούν επίσης ολοένα και πιο καυτό θέμα της καθαρής μετάβασης, καθώς καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες ενέργειας.
Πόση ενέργεια καταναλώνουν τα κέντρα δεδομένων;
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA)
, τα κέντρα δεδομένων είναι υπεύθυνα για περίπου το 1,5 %, ή 415 Terawatt-Hours (TWh), της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 12 % ετησίως τα τελευταία 5 έτη και, σύμφωνα με τις προβλέψεις, αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί φτάνοντας τις 945 TWh έως το 2030, κυρίως λόγω της σημαντικής αύξησης της ενεργοβόρας επιταχυνόμενης υπολογιστικής, η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για σκοπούς ΤΝ.
Εξετάζοντας συγκεκριμένα την ΕΕ, ελλείψει ακριβών δεδομένων κατανάλωσης (πρόκληση την οποία αντιμετωπίζει η ΕΕ —θα επανέλθουμε σε αυτό αργότερα στο άρθρο!), ο ΔΟΕ εκτιμά ότι η χρήση ενέργειας των κέντρων δεδομένων το 2024 ήταν 70 TWh. Σύμφωνα με την παγκόσμια τάση, αναμένεται σημαντική αύξηση τα επόμενα έτη – προς 115 TWh έως το 2030.
Τι σημαίνει αυτό για τον ενεργειακό τομέα;
Στο πλαίσιο των προσπαθειών μας για αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας, η αυξανόμενη κατανάλωση ενέργειας των κέντρων δεδομένων αποτελεί ασφαλώς πρόκληση.
Οι χώρες της ΕΕ καταβάλλουν προσπάθειες για την επίτευξη ενός φιλόδοξου στόχου ενεργειακής απόδοσης για μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας κατά τουλάχιστον 11,7 % έως το 2030, σε σύγκριση με τις προβλέψεις του 2020 για τη χρήση ενέργειας το 2030. Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην πρωτοπορία της παγκόσμιας δέσμευσης για διπλασιασμό του ποσοστού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης παγκοσμίως, από περίπου 2 % σε πάνω από 4 % έως το 2030, παράλληλα με τον τριπλασιασμό της παγκόσμιας εγκατεστημένης δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ιδιαίτερα δύσκολο για το ενεργειακό σύστημα είναι ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνονται τα κέντρα δεδομένων —και, ως εκ τούτου, οι ενεργειακές τους ανάγκες— και το γεγονός ότι η αύξηση αυτή καλύπτεται συνήθως από έλλειψη διαθέσιμης δυναμικότητας σύνδεσης με το δίκτυο.
…και για τη βιωσιμότητα γενικότερα;
Η πρόκληση που παρουσιάζουν τα κέντρα δεδομένων δεν περιορίζεται στην αυξανόμενη όρεξή τους για ενέργεια. Έχουν επίσης σημαντικό περιβαλλοντικό και κλιματικό αντίκτυπο.
Ένας παράγοντας εδώ είναι οι μεγάλες ποσότητες νερού που χρειάζονται για ψυκτικούς σκοπούς. Ένα άλλο είναι οι εκπομπές CO2, εάν οι πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούν για τη λειτουργία τους δεν είναι απαλλαγμένες από ανθρακούχες εκπομπές.
Από υλική άποψη, τα κέντρα δεδομένων βασίζονται σε διάφορες κρίσιμες πρώτες ύλες και παράγουν σημαντική ποσότητα ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Πώς μπορεί η ΕΕ να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις;
Είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης να διαθέτει υψηλής ενεργειακής απόδοσης και βιώσιμα κέντρα δεδομένων και να διασφαλίζει ότι τα κέντρα αυτά στηρίζουν, αντί να υπονομεύουν τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Αυτό απαιτεί μεγαλύτερη επαναχρησιμοποίηση της ενέργειας από απόβλητα και μεγαλύτερη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Παρακολουθήστε αυτόν τον χώρο: Οι επικείμενες πρωτοβουλίες μας
Για την περαιτέρω προώθηση των εργασιών μας στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή αναπτύσσει επί του παρόντος δέσμη μέτρων για την ενεργειακή απόδοση των κέντρων δεδομένων, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί στις αρχές του 2026. Ως πρώτο αποτέλεσμα, η δέσμη μέτρων θα δημιουργήσει ένα σήμα για τα κέντρα δεδομένων στην Ευρώπη. Το σήμα αυτό θα περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη χρήση ενέργειας και νερού από τα κέντρα δεδομένων, καθώς και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Παράλληλα, η Επιτροπή αναπτύσσει στρατηγικό χάρτη πορείας για την ψηφιοποίηση και την ΤΝ στον τομέα της ενέργειας. Θα βασιστεί σε υφιστάμενα μέτρα που θα συμβάλουν στην καθοδήγηση της μελλοντικής πορείας για τη βιώσιμη ενσωμάτωση των κέντρων δεδομένων στο ενεργειακό σύστημα και θα αξιοποιήσει το δυναμικό των ψηφιακών τεχνολογιών για να καταστήσει το ενεργειακό σύστημα πιο αποδοτικό.
Η διαφάνεια είναι το κλειδί
Μια θεμελιώδης πρόκληση για την αξιολόγηση και τη ρύθμιση της βιωσιμότητας των κέντρων δεδομένων ήταν η έλλειψη πραγματικών δεδομένων κατανάλωσης στον δημόσιο διάλογο. Ως εκ τούτου, απαιτείται μεγαλύτερη διαφάνεια από τους φορείς εκμετάλλευσης των κέντρων δεδομένων.
Ανταποκρινόμενες στην ανάγκη αυτή, οι πρόσφατες αναθεωρήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση εισήγαγαν την υποχρέωση παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με την ενεργειακή απόδοση και τη βιωσιμότητα των κέντρων δεδομένων. Μια ευρωπαϊκή βάση δεδομένων, την οποία καταρτίζει η Επιτροπή, συλλέγει και δημοσιεύει δεδομένα σχετικά με την ενεργειακή απόδοση και το υδατικό αποτύπωμα των κέντρων δεδομένων με σημαντική κατανάλωση ενέργειας.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη στήριξη που παρέχει η Επιτροπή για να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ και τα κέντρα δεδομένων που υποβάλλουν εκθέσεις να κατανοήσουν καλύτερα τη βάση δεδομένων και να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, διατίθενται στο διαδίκτυο.
Κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ για τα κέντρα δεδομένων
Ο κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ για τα κέντρα δεδομένων είναι μια εθελοντική πρωτοβουλία που ενθαρρύνει τους φορείς εκμετάλλευσης και τους ιδιοκτήτες κέντρων δεδομένων να υιοθετήσουν βέλτιστες πρακτικές που μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και προωθούν τη βιωσιμότητα. Τον Μάρτιο του 2025 δημοσιεύθηκε η τελευταία έκδοση του καταλόγου των προσδιορισμένων και αναγνωρισμένων βέλτιστων πρακτικών για την ενεργειακή απόδοση των κέντρων δεδομένων.
