Με ιδιαίτερη ουσιαστικότητα και ισχυρές παρεμβάσεις ολοκληρώθηκε η τέταρτη και τελευταία θεματική ενότητα «Υποδομές και Παραγωγική Διαχείριση» του 10ου Ετήσιου Συνενδρίου Smart Cities 2025, με ομιλητές Δημάρχους, θεσμικούς εκπροσώπους και στελέχη της αγοράς που παρουσίασαν τις πραγματικές προκλήσεις αλλά και τις δυνατότητες που διαμορφώνονται για τους δήμους στη μετάβαση προς τις έξυπνες και βιώσιμες πόλεις.
Τη συζήτηση άνοιξε ο Ιωάννης Χ. Πισιμίσης, Δήμαρχος Βριλησσίων, ο οποίος περιέγραψε τη σημερινή πραγματικότητα ως μια περίοδο «από σεισμό στη δύσκολη υλοποίηση». Παρά την υψηλή ένταση συνεργασίας ανάμεσα στο κράτος, την αυτοδιοίκηση, τα πανεπιστήμια και τον ιδιωτικό τομέα, όπως τόνισε, τα εμπόδια στην πράξη παραμένουν «τεράστια». Ο Δήμαρχος ανέδειξε ως βασικά προβλήματα την υποστελέχωση ή την κακή στελέχωση πολλών δήμων, όπου το προσωπικό συχνά δεν διαθέτει την αναγκαία τεχνογνωσία, όπως και την ανεπάρκεια των οικονομικών πόρων. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στον δημοκρατικό παράγοντα: στην πόλη του, τα 800 αιτήματα του 2023 έγιναν 8.000 το 2024, επειδή οι πολίτες είδαν ότι το σύστημα ανταποκρίνεται. Αντίθετα, η απουσία αποτελέσματος, όπως είπε, γεννά καχυποψία, ιδίως όταν οι πολίτες πληρώνουν για ψηφιακές υπηρεσίες. Ο κ. Πισιμίσης ανέφερε επιτυχημένες δράσεις, όπως η ψηφιοποίηση της ύδρευσης με τοποθέτηση ψηφιακών υδρομέτρων στο 95% των καταναλωτών, η οποία επιτρέπει ζωντανή παρακολούθηση κατανάλωσης και εντοπισμό αφανών διαρροών, καθώς και οι ηλεκτρονικές πληρωμές. Αναγνώρισε επίσης ως θετικό έργο της προηγούμενης διοίκησης την πλήρη αντικατάσταση των φωτιστικών με LED, που οδήγησε σε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας. Κλείνοντας, σημείωσε ότι «δεν είναι όλα για όλους», εξηγώντας ότι κάθε έξυπνη λύση πρέπει να προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε δήμου —νησιωτικού, ορεινού ή αστικού— και πάνω απ’ όλα να υπηρετεί τον άνθρωπο.
Στη συνέχεια τοποθετήθηκε ο Χάρης Στελλάκης, Διευθυντής Υποστήριξης Υποδομών, Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε., ο οποίος παρουσίασε τον οργανισμό ως τον σημαντικότερο εκτελεστικό βραχίονα του Δημοσίου για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, με έργα άνω των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επεσήμανε ότι η ΚτΠ Α.Ε., με χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, ΠΔΕ και τακτικό προϋπολογισμό, λειτουργεί ως «εταιρεία παντός καιρού» για κάθε απαίτηση της κεντρικής διοίκησης. Ανέδειξε ότι η έξυπνη πόλη απαιτεί διαλειτουργικότητα, έξυπνες υποδομές και συστηματική επεξεργασία δεδομένων. Παρέθεσε συγκεκριμένα έργα, όπως το Rural Broadband Program (160 εκατ. ευρώ ΣΔΙΤ), το Smart Readiness (34 εκατ. ευρώ για οπτικές ίνες σε πολυκατοικίες), το Gigabit Voucher (76 εκατ. ευρώ για συνδέσεις έως 1 Gbps) και τις «έξυπνες κάμερες» οδικής ασφάλειας (116 εκατ. ευρώ), οι οποίες θα αυτοχρηματοδοτούνται από τα καταγραφόμενα πρόστιμα. Τόνισε, όμως, ότι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια είναι πως τα ευρωπαϊκά κονδύλια δεν καλύπτουν λειτουργικές δαπάνες, αφήνοντας την ευθύνη συντήρησης στις κρατικές πιστώσεις.
Ακολούθως, η κα Εύα Ζερδελή, Commercial Director της DOTSOFT, παρουσίασε την εμπειρία της εταιρείας από πάνω από 80 έργα έξυπνων πόλεων σε περισσότερους από 60 δήμους τα τελευταία 20 χρόνια. Συμφώνησε με το πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού στους δήμους και εξήγησε ότι αυτός ήταν ο λόγος για τη δημιουργία, το 2018, του πρώτου Κέντρου Λειτουργίας Συστημάτων Έξυπνων Πόλεων (σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ και τον Δήμο Τρικκαίων). Αναφέρθηκε σε λύσεις που καλύπτουν κρίσιμους τομείς όπως η ενέργεια, η ύδρευση, η κυκλοφορία και η στάθμευση, επισημαίνοντας ότι ακόμη και ένα απλό σύστημα αιτημάτων καθημερινότητας αποτελεί ουσιαστική έξυπνη υπηρεσία. Υπογράμμισε ότι κάθε δήμος έχει διαφορετικές ανάγκες και ότι ο μονοδιάστατος σχεδιασμός δεν μπορεί να εφαρμοστεί στις τοπικές ιδιαιτερότητες.
Ο Δρ. Βασίλειος Βασιλόπουλος, Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (DPO), EΡΤ ΑΕ επικέντρωσε την ομιλία του στη διακυβέρνηση των δεδομένων και των συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης. Επιβεβαίωσε ότι η πρώτη φάση του ψηφιακού μετασχηματισμού αφορούσε κυρίως «ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας», ενώ σήμερα το κενό βρίσκεται στο θεσμικό πλαίσιο: δεν υπάρχει επίσημη δομή που να ρυθμίζει τη στελέχωση, τις απαιτούμενες ειδικότητες, την εκπαίδευση των στελεχών και των πολιτών και τη διαχείριση των ευφυών υποδομών. Υπενθύμισε ότι ενώ η Πολιτεία απαιτεί συμμόρφωση σε θέματα κυβερνοασφάλειας, όπως ο ορισμός CISO, οι δήμοι δεν μπορούν να προσλάβουν το εξειδικευμένο προσωπικό. Επεσήμανε ότι η λανθασμένη τυποποίηση δεδομένων οδηγεί σε μη αξιοποιήσιμη πληροφορία, περιορίζοντας τη δυνατότητα λήψης τεκμηριωμένων πολιτικών αποφάσεων. Αναφέρθηκε ακόμη στις σύνθετες νομικές προκλήσεις του GDPR, καθώς ο πολίτης μπορεί να ζητήσει διαγραφή ή να εναντιωθεί σε αυτοματοποιημένη απόφαση AI, κάτι που πολλές φορές είναι τεχνικά δυσχερές. Τόνισε ότι ο ψηφιακός γραμματισμός αποτελεί πλέον «σύγχρονη πολιτειότητα» και θεμέλιο για την ασφαλή και ουσιαστική μετάβαση.
Τέλος, ο κ. Δημήτρης Βασιλείου, BEng, MSc – Σύμβουλος Βιώσιμης Ανάπτυξης & Περιβαλλοντικής Οικονομίας, εστίασε στα ζητήματα υδάτινων πόρων και ύδρευσης, υπογραμμίζοντας ότι οι χρηματοδοτήσεις είναι λιγότερες και πιο δύσκολες. Χαρακτήρισε κρίσιμη την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών για πραγματικού χρόνου δεδομένα, καθώς το ποσοστό «μη τιμολογούμενου νερού» μπορεί να ξεπεράσει το 50%. Παρουσίασε τρία μοντέλα υλοποίησης έργων (CAPEX, MAS και Leasing/Service), εξηγώντας ότι το χρηματοδοτικό κενό ωθεί τους δήμους να λειτουργήσουν ως σύγχρονοι οργανισμοί με εξειδικευμένο προσωπικό και αποφάσεις βασισμένες σε δεδομένα και όχι μόνο σε πολιτικό όραμα.
Το πάνελ ολοκληρώθηκε με τον Δήμαρχο Βριλησσίων κ. Πισιμίση,να επισημαίνει εκ νέου ότι η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού είναι κοινός παρονομαστής σε όλους τους δήμους. Όπως είπε, οι άνθρωποι προσπαθούν, αλλά δεν διαθέτουν την εμπειρία και τα μέσα, ενώ οι αμοιβές στον ιδιωτικό τομέα είναι πολλαπλάσιες. Αναφέρθηκε στα νομικά εμπόδια, όπως ο GDPR, που συχνά εμφανίζονται πολύ αργά στη διαδικασία σχεδιασμού των λύσεων και δημιουργούν αδιέξοδα. Τόνισε ότι χωρίς ουσιαστική ενίσχυση σε οικονομικούς πόρους και επιστημονικό προσωπικό, «τα πράγματα παραμένουν εξαιρετικά δύσκολα».
