H ΑΜΚΕ Homo Digitalis, η οποία έχει ως σκοπό την προώθηση και προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στον τομέα της τεχνολογίας και της κοινωνίας της πληροφορίας στην Ελλάδα, κατέθεσε την Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου ενώπιον της Υπουργού Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κας. Σοφία Ζαχαράκη, αίτημα χορήγησης εγγράφων και παροχής πληροφοριών αναφορικά με το Μνημόνιο Συνεργασίας «OpenAI for Greece».
To Μνημόνιο υπεγράφη στις 5 Σεπτεμβρίου από την κα. Υπουργό, τον Πρόεδρο του Ιδρύματος Ωνάση, που χρηματοδοτεί το πρόγραμμα, Αντώνη Παπαδημητρίου, τον Chief Global Acairs Ocicer της OpenAI Chris Lehane και τον Head of Education and Government GTM της OpenAI Kevin Mills.
Η εν λόγω συμφωνία προβλέπει την πιλοτική εισαγωγή σε 20 Λύκεια των τελευταίων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης της OpenAI μέσα από μια ειδικά διαμορφωμένη εκδοχή τους, το «ChatGPT Edu». Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενό της, «οι εκπαιδευτικοί θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν εξατομικευμένα GPTs για τον σχεδιασμό μαθημάτων, την παραγωγή υλικού αξιολόγησης και την υποστήριξη διοικητικών εργασιών, ενώ οι μαθητές θα χρησιμοποιούν την τεχνολογία για εξατομικευμένη μάθηση, ανάπτυξη ιδεών, εκμάθηση ξένων γλωσσών και ερευνητικές εργασίες.»
Παρότι η Homo Digitalis υποστηρίζει την καινοτομία στην εκπαίδευση, αιτείται πρόσβαση στο Μνημόνιο Συνεργασίας και παρουσιάζει ενώπιον της κα. Υπουργού τρία κρίσιμα ζητήματα για το Μνημόνιο αυτό.
1. Προστασία Προσωπικών Δεδομένων
Η χρήση ενός ισχυρού μοντέλου ΤΝ σε σχολικό περιβάλλον εγείρει σοβαρά ερωτήματα:
- Ποιες κατηγορίες δεδομένων μαθητών και καθηγητών θα συλλέγονται;
- Πού θα αποθηκεύονται και για πόσο;
- Θα χρησιμοποιηθούν για σκοπούς πέραν της εκπαιδευτικής διαδικασίας,
όπως εμπορική αξιοποίηση;
Η απουσία σαφών εγγυήσεων θέτει σε κίνδυνο τη συμμόρφωση με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ-GDPR) και τον Ν.4624/2019, ενώ το γεγονός ότι στην OpenAI επιβλήθηκε πριν από 10 μήνες πρόστιμο 15 εκατομμυρίων ευρώ από την Ιταλική Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για παραβάσεις της που σχετίζονται με τον ΓΚΠΔ- GDPR, ενώ την παρούσα χρονική στιγμή ερευνάται από την Αυστριακή Αρχή Προστασίας Προσωπικών δεδομένων για σχετικές παραβάσεις, ενισχύει σχετικές ανησυχίες μας.
2. Νομικό Πλαίσιο για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Η χρήση του ChatGPT Edu για «παραγωγή υλικού αξιολόγησης» ενδέχεται να θέτει σε ισχύ τις διατάξεις του Ν.4961/2022, ο οποίος σχετίζεται με τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης από δημόσιους φορείς. Οι διατάξεις του προβλέπουν αυστηρές υποχρεώσεις, σχετικές, μεταξύ άλλων, με τη διαφάνεια για τη χρήση του συστήματος καθώς τον αντίκτυπό του στα δικαιώματα του ανθρώπου, με τις οποίες το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να συμμορφωθεί.
3. Επιλογή Κλειστής Τεχνολογίας
Παρά τη λέξη «open» στο όνομά της, η OpenAI προσφέρει ιδιόκτητα, κλειστά μοντέλα. Είναι δυσάρεστο να βλέπουμε να προωθείται μια συνεργασία από την Ελληνική Κυβέρνηση με εταιρεία που αναπτύσσει ιδιόκτητο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, αντί να προωθούνται έργα βασισμένα σε ελεύθερο και ανοικτό λογισμικό που αξιοποιούν πραγματικά τα ερευνητικά κέντρα της χώρας μας και τους φορείς που βασίζουν τις δράσεις τους στην μεταμορφωτική, καινοτόμο και
συνεργατική δύναμη του ανοιχτού και ελεύθερου λογισμικού. Δυστυχώς, η προσέγγιση που επιλέγει η Ελληνική Κυβέρνηση είναι αντίθετη με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της ανοικτότητας, της διαφάνειας και της τεχνολογικής κυριαρχίας, και οδηγεί αναπόφευκτα (σε περίπτωση ολικής υιοθέτησής της) σε εξάρτηση του εκπαιδευτικού μας συστήματος από ιδιόκτητο λογισμικό και εταιρείες ξένων συμφερόντων.
Όπως αναφέρει ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Homo Digitalis, Λευτέρης Χελιουδάκης, «Η εισαγωγή καινοτομίας στην εκπαίδευση είναι καλοδεχούμενη, υπό τον όρο ότι γίνεται με σεβασμό στη νομοθεσία, με διαφάνεια και με πραγματική προστασία των δικαιωμάτων μαθητών και εκπαιδευτικών. Η Ελλάδα χρειάζεται λύσεις που θα στηρίξουν τη γνώση και την αυτονομία της, όχι συμφωνίες που ενισχύουν την εξάρτηση από κλειστά και αδιαφανή συστήματα που δημιουργούν προκλήσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.»
Περισσότερες πληροφορίες: [email protected]
