Η ελληνική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της πρόσφατης αναθεώρησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑ), αναδιάρθρωσε δύο βασικά προγράμματα ενίσχυσης της ζήτησης για συνδέσεις οπτικής ίνας στα σπίτια και τις επιχειρήσεις: το Smart Readiness και το Gigabit Voucher. Αν και ο αρχικός τους προϋπολογισμός άγγιζε τα 180 εκατ. ευρώ, η συνολική χρηματοδότηση μέσω του ΤΑ περιορίστηκε δραστικά: από τα 130 εκατ. ευρώ κατεβαίνει στα 68 εκατ., με τα υπόλοιπα 62 εκατ. να μεταφέρονται σε άλλες δράσεις.
Η περικοπή αυτή συνοδεύτηκε από προσαρμογές στη δομή και τους στόχους των προγραμμάτων, ώστε να μην κινδυνεύσει η χώρα να χάσει ευρωπαϊκά κονδύλια. Οι αλλαγές κρίθηκαν αναγκαίες με βάση την πορεία υλοποίησης μέχρι σήμερα, που αποκαλύπτει μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις δύο δράσεις.
Το Smart Readiness, που προβλέπει επιδότηση για κάθετη καλωδίωση οπτικής ίνας μέσα στα κτίρια, αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολο στην εφαρμογή του. Από τις 30.000 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από τον περασμένο Νοέμβριο, μόλις περίπου 10.000 έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται, και λιγότερες από 900 έχουν ολοκληρωθεί πλήρως. Η χαμηλή απορρόφηση και τα πρακτικά προβλήματα εφαρμογής οδήγησαν στη μείωση του στόχου: από 120.000 κτίρια που είχαν αρχικά τεθεί, ο πήχης πέφτει τώρα στις 10.000.
Αντιθέτως, το πρόγραμμα Gigabit Voucher παρουσιάζει υψηλή ανταπόκριση. Μέχρι σήμερα, έχουν κατατεθεί περισσότερες από 220.000 αιτήσεις και ήδη έχουν εξαργυρωθεί περίπου 140.000 κουπόνια, οδηγώντας σε ενεργοποιήσεις ευρυζωνικών συνδέσεων με ταχύτητες τουλάχιστον 250 Mbps.
Με βάση το αναθεωρημένο σχέδιο του Ταμείου, για να εγκριθεί η εκταμίευση των 68 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2026, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει πετύχει δύο στόχους: τουλάχιστον 10.000 ολοκληρωμένα Smart Readiness και 230.000 Gigabit Vouchers. Στόχοι που κρίνονται πλέον ρεαλιστικοί, ειδικά για το δεύτερο πρόγραμμα, το οποίο κινείται με ταχείς ρυθμούς.
Το Gigabit Voucher επιδοτεί με 200 ευρώ κάθε νοικοκυριό ή μικρομεσαία επιχείρηση που αποκτά ευρυζωνική σύνδεση υψηλής ταχύτητας. Ο συνολικός σχεδιασμός αφορά περίπου 400.000 ωφελούμενους, με αρκετά ισχυρότερη εθνική χρηματοδότηση σε σχέση με το ΤΑ – ήδη από την αρχή, το Ταμείο συνέβαλε μόλις με 27 εκατ. ευρώ από τα 80 συνολικά.
Μέχρι πρότινος, η υλοποίηση του Gigabit Voucher είχε συνδεθεί με το Smart Readiness μέσω Κοινής Υπουργικής Απόφασης. Για να «ξεκλειδώσει» η κάθε φάση του προγράμματος Gigabit Voucher, έπρεπε να έχει επιτευχθεί συγκεκριμένος αριθμός Smart Readiness εγκαταστάσεων. Ωστόσο, με βάση τα νέα δεδομένα, αυτή η σύνδεση χάνει την αξία της. Η επιτυχία του Gigabit Voucher προχωρά ανεξάρτητα και το υπουργείο εξετάζει τη δυνατότητα να ζητηθεί στο μέλλον νέα αναθεώρηση με αυξημένη χρηματοδότηση από το ΤΑ, εφόσον ο στόχος των 230.000 ξεπεραστεί.
Οι σχετικοί πόροι, πάντως, για το σύνολο του προγράμματος των Gigabit Vouchers έχουν δεσμευτεί και από την εθνική συμμετοχή, διασφαλίζοντας έτσι την ολοκλήρωσή του για όλους τους δυνητικούς ωφελούμενους.
