Η Black Friday, ως έννοια, εισήχθη τα τελευταία χρόνια στην ελληνική αγορά με τη δυναμική ενός «μεγάλου γεγονότος εκπτώσεων». Ωστόσο, η συχνή επέκταση της διάρκειας προσφορών, οι αμφιβολίες για την αξιοπιστία τους και οι περιορισμένες καταναλωτικές δυνάμεις γεννούν το ερώτημα: έχει χάσει η Black Friday στην Ελλάδα τη σημασία της ή παραμένει το ίδιο δυνατή;
Τα οικονομικά στοιχεία που δίνουν εικόνα
Κατά τον Νοέμβριο του 2024, οι online παραγγελίες κατά την ημέρα της Black Friday κατέγραψαν αύξηση 136 % σε σχέση με μια τυπική Παρασκευή. Στην ευρύτερη εκπτωτική περίοδο (15 έως 29 Νοεμβρίου), οι ηλεκτρονικές πωλήσεις σημείωσαν άνοδο 27 % σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο διάστημα. Παράλληλα, η αύξηση ανά κλάδο καταδεικνύει ότι τεχνολογία, μόδα και είδη σπιτιού ηγήθηκαν της ζήτησης (τεχνολογία +83 %, μόδα +53 %, σπίτι & κήπος +48 %).
Εξετάζοντας περισσότερο διαχρονικά δεδομένα, η πλατφόρμα Skroutz αναφέρει ότι κατά την εβδομάδα της Black Friday 2019 μόνο το 8,5 % των προϊόντων αγοράστηκαν σε χαμηλότερη τιμή, ενώ το 90,3 % αγοράστηκε σε παρόμοια τιμή. Αυτό υποδηλώνει ότι πολλές «προσφορές» μπορεί να ήταν σχεδόν αμετάβλητες τιμές παρόμοιες με αυτές της κανονικής περιόδου.
Σύμφωνα με την έρευνα της ProRata (2024), το 50 % των καταναλωτών δαπάνησε λιγότερα από 100 €, ενώ περίπου το 14 % δαπάνησε πάνω από 500 €. Το ίδιο δείχνει ότι τονίζεται η επιφυλακτικότητα των καταναλωτών απέναντι σε υπερβολικές δαπάνες παρά τον ενθουσιασμό των διαφημίσεων.
Τα στοιχεία από τα Public δείχνουν ότι οι mobile αγορές κυριάρχησαν — έφτασαν στο 84 % των συνολικών ηλεκτρονικών συναλλαγών την περίοδο της Black Friday 2024. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι ότι οι καταναλωτές στράφηκαν κυρίως σε κατηγορίες όπως smartphones, τηλεοράσεις και έξυπνες οικιακές συσκευές.
Τελικά φαίνεται ότι η Black Friday χάνει τη «μαγεία» της, από σειρά σοβαρών λόγων που σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη του λιανεμπορίου αφορούν
- Διάρκεια προσφορών: Αντί για μία ημέρα, πολλές επιχειρήσεις επεκτείνουν τις εκπτώσεις σε εβδομάδες ή ολόκληρο τον Νοέμβριο, με αποτέλεσμα να χάνεται η αίσθηση της «μεγάλης ημερήσιας προσφοράς».
- Ψευδείς, εικονικές ή παραπλανητικές εκπτώσεις: Η αντίθεση ανάμεσα στις εκπτώσεις «βιτρίνας»¨και τις πραγματικά μειωμένες τιμές έχει καταγγελθεί πολλές φορές, ειδικά όταν οι τιμές ανεβαίνουν πριν την «προσφορά» και κατεβαίνουν απλώς σε επίπεδα παλαιότερων τιμών.
- Περιορισμένη αγοραστική δύναμη: Με τον πληθωρισμό και τις αυξημένες τιμές ενέργειας και καθημερινότητας, οι καταναλωτές πιέζονται και επιλέγουν πιεσμένοι, περιορίζοντας τη δαπάνη τους.
- Κόπωση του θεσμού: Η συνεχής χρήση του όρου και η συχνότητα εκπτώσεων καθιστούν τη «Black Friday» λιγότερο ξεχωριστή και πλέον οι καταναλωτές περιμένουν τις «Black Weeks», τις συνεχείς προσφορές ή άλλες περιόδους εκπτώσεων που είναι πιο προσιτές ή συμφέρουσας π.χ τον Φλεβάρη
Κρατάει ακόμη μέσα από το ηλεκτρονικό εμπόριο
Η Black Friday στην Ελλάδα διατηρεί καλό μέρος της δυναμικής της, καθώς δείχνει σημαντικές κορυφώσεις πωλήσεων, ειδικά στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Όμως αυτή η δυναμική συνοδεύεται από αμφιβολίες για τη γνησιότητά της. Όταν μεγάλο ποσοστό προσφορών είναι επιλεκτικό ή παρόμοιο με τις κανονικές τιμές, η εμπιστοσύνη του κοινού χάνει την παλιά της ισχύ. Για να διατηρήσει τη σημασία της, η Black Friday πρέπει να εξελιχθεί: με διαφάνεια τιμών, αυθεντικές εκπτώσεις και ξεκάθαρες επικοινωνίες, ενώ οι νομοθεσίες για την προστασία του καταναλωτή μπορούν να ενισχύσουν την αξιοπιστία. Εάν η αγορά επανέλθει σε αυθεντικές προσφορές και περιορίσει την κατάχρησή τους, τότε η Black Friday θα έχει ξανά νόημα, όχι ως τέχνασμα για «ξεφόρτωμα», αλλά ως ουσιαστική ευκαιρία για το αγοραστικό κοινό.
