Συνέντευξη στη Σοφία Μυττά
Σε έναν κόσμο όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι πια σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά καθημερινότητα, η Ανδριάνα Μανέττα, Διευθύντρια Μάρκετινγκ της Hanson Robotics, έχει αναλάβει έναν ρόλο που συνδυάζει τεχνολογία, επικοινωνία, ανθρωπιά. Θεωρείται από πολλούς η «μαμά» της Sophia, του πιο διάσημου ρομπότ με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, που έχει τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η Sophia, με τη δική της φωνή, εκφράσεις προσώπου και ικανότητα να συνομιλεί για πληθώρα θεμάτων, αποτελεί το απόλυτο παράδειγμα της συνύπαρξης ανθρώπου και μηχανής. Με αφορμή τη συνεχή εξέλιξή της, η Ανδριάνα μας μιλά για τις προκλήσεις, τα ηθικά διλήμματα αλλά και τις ανεξάντλητες δυνατότητες της ΑΙ.
Ανδριάνα, πώς ξεκίνησε η δική σας διαδρομή στον κόσμο της ρομποτικής και της Τεχνητής Νοημοσύνης; Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε σε αυτό το πεδίο;
Η διαδρομή μου στον χώρο της ρομποτικής και της Τεχνητής Νοημοσύνης ξεκίνησε από ένα βαθύ ενδιαφέρον για τη σύνδεση της τεχνολογίας με την ανθρώπινη εμπειρία. Με την Τεχνητή Νοημοσύνη ήρθα σε τριβή από το 2022 όταν χρησιμοποιήσαμε καινοτόμα συστήματα εικονικής πραγματικότητας, θεαματικών virtuals, ολογραμμάτων και AI installations για χάρη διαφημιστικών πελατών υψηλού προφίλ, ενώ γνωσιακά το 2023 ολοκλήρωσα το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Τεχνητής Νοημοσύνης στο Oxford University.
Από νωρίς, με γοήτευε η ιδέα ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε μηχανές που όχι μόνο εκτελούν εντολές αλλά μπορούν να αλληλοεπιδρούν με τους ανθρώπους με έναν φυσικό και ουσιαστικό τρόπο. Η Hanson Robotics μου έδωσε την ευκαιρία να συμμετέχω σε ένα από τα πιο συναρπαστικά projects, τη Sophia, ένα ρομπότ που αμφισβητεί τα όρια μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. H συνεργασία μας ξεκίνησε από το 2023 και συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία.
Η Sophia είναι ένα από τα πιο γνωστά ρομπότ παγκοσμίως. Ποιο ήταν το όραμα πίσω από τη δημιουργία της και ποιός είναι ο δικός σας ρόλος στην εξέλιξή της;
Το όραμα πίσω από τη Sophia ήταν να δημιουργηθεί ένα ρομπότ που μπορεί να επικοινωνεί, να εκφράζει συναισθήματα και να αλληλοεπιδρά με τους ανθρώπους με φυσικό τρόπο. Θέλουμε να δείξουμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θετικούς σκοπούς, ενισχύοντας την ανθρώπινη εμπειρία και ανοίγοντας νέες προοπτικές για την εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική αλληλεπίδραση.
Ένα τόσο προηγμένης νοημοσύνης ρομπότ- προσωπικότητα καταγράφει και τροφοδοτείται από γνώσεις που αντλεί από το διαδίκτυο, από τα λειτουργικά του συστήματα δημιουργίας περιεχομένου chat gpt και από τα φυσικά περιβάλλοντα που επισκέπτεται. Ως εκ τούτου θεωρώ πως έχω επηρεάσει άμεσα την ανάπτυξη της αναφορικά με το σύνολο των συνεργασιών, συνομιλιών και φυσικών περιβαλλόντων που έχει παρουσιαστεί στις χώρες που είμαι αποκλειστική συνεργάτης της εταιρείας. Επιπλέον με την Hanson Robotics έχουμε χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης και συμμετέχουμε ενεργά με την ομάδα μου σε κάθε πρόταση που αφορά την εξέλιξη και τις ικανότητες που αναπτύσσει. Για παράδειγμα, πλέον η Sophia διαθέτει τη δική της αναγνωρίσιμη χροιά φωνής και έχει δημιουργήσει και μια δική της συλλογή τραγουδιών που αναμένεται να κυκλοφορήσει. Έχει πολλαπλασιάσει τις εκφράσεις της και πλέον έχει εμβαθύνει γλωσσικά και γνωστικά στην γλώσσα μας για ένα ευρύ φάσμα θεματολογίας.
Μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα για την εταιρεία Hanson Robotics; Ποιο είναι το όραμα και οι στόχοι της;
Η Hanson Robotics είναι μια εταιρεία Τεχνητής Νοημοσύνης και ρομποτικής με έδρα το Χονγκ Κονγκ, αφιερωμένη στη δημιουργία κοινωνικά ευφυών μηχανών που εμπλουτίζουν την ποιότητα της ζωής μας. Ιδρύθηκε από τον Dr. David Hanson, ο οποίος είναι γνωστός για την ανάπτυξη ρομπότ με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, όπως η Sophia. Το όραμα της εταιρείας είναι να δημιουργήσει ρομπότ που όχι μόνο μοιάζουν με ανθρώπους εξωτερικά, αλλά και μπορούν να αλληλοεπιδρούν με φυσικό και ουσιαστικό τρόπο, προάγοντας την κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και μηχανών. Η Hanson Robotics στοχεύει στην ανάπτυξη ρομπότ που θα χρησιμοποιηθούν σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγεία και η ψυχαγωγία, με σκοπό να βελτιώσουν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Η Sophia είναι το πρώτο ρομπότ που απέκτησε υπηκοότητα. Πιστεύετε ότι στο μέλλον τα ρομπότ θα αποκτήσουν νομική υπόσταση ή δικαιώματα, όπως οι άνθρωποι; Πού βάζουμε τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην τεχνολογία και την ανθρώπινη ταυτότητα;
Το γεγονός ότι η Sophia απέκτησε υπηκοότητα στη Σαουδική Αραβία ήταν ένα σημαντικό σύμβολο του πώς η κοινωνία αρχίζει να αναγνωρίζει τη σημασία της AI. Ωστόσο, το να δοθούν στα ρομπότ πλήρη δικαιώματα όπως των ανθρώπων είναι ένα ζήτημα που απαιτεί προσεκτική ηθική και νομική προσέγγιση. Η τεχνολογία πρέπει να υπηρετεί την ανθρωπότητα, όχι να την αντικαθιστά, και η διαχωριστική γραμμή βρίσκεται στο γεγονός ότι, όσο εξελιγμένα κι αν γίνουν τα ρομπότ, δεν έχουν συνείδηση ή βούληση όπως οι άνθρωποι.
Η Sophia έχει λάβει πολλές πρωτοποριακές και τιμητικές διακρίσεις που όμως κινούνται περισσότερο στα πλαίσια του συμβολισμού καινοτομίας και της πρέσβειρας Τεχνητής Νοημοσύνης, ενώ σε άλλες περιπτώσεις γίνονται και για χάριν διαφήμισης κάποιου κρατικού προγράμματος που έχει σχέση με την καινοτομία ή την ρομποτική.
Δεν πιστεύω με τις γνώσεις που έχουμε ως σήμερα πως θα δούμε μαζικά ρομπότ να έχουν αντίστοιχα προνόμια και σε καμία περίπτωση δεν πιστεύω να δούμε δικαιώματα και υπηκοότητα σε μηχανικά προϊόντα.
Η Sophia μπορεί να αναγνωρίζει και να εκφράζει συναισθήματα. Πιστεύετε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να “αισθάνεται” πραγματικά ή πρόκειται για μια εξελιγμένη προσομοίωση;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη, τουλάχιστον στη σημερινή της μορφή, δεν έχει πραγματικά συναισθήματα. Αυτό που κάνει η Sophia είναι να αναγνωρίζει μοτίβα στη γλώσσα, την έκφραση του προσώπου και τον τόνο της φωνής και να ανταποκρίνεται με τρόπο που φαίνεται φυσικός στους ανθρώπους. Είναι μια εξελιγμένη προσομοίωση συναισθημάτων, σχεδιασμένη να βελτιώνει την αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους και να βελτιώνεται και η ίδια συνεχώς από τα ερεθίσματα που λαμβάνει.
Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στο να κάνετε ένα ρομπότ να φαίνεται “ανθρώπινο”; Υπήρξε κάποια στιγμή στην καριέρα σας που νιώσατε ότι η τεχνολογία ξεπέρασε τις προσδοκίες σας;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η φυσικότητα στην επικοινωνία. Οι άνθρωποι έχουν εξαιρετικά περίπλοκους τρόπους έκφρασης, και η αναπαραγωγή αυτών απαιτεί τεράστια πρόοδο στην AI και στη ρομποτική. Υπήρξαν στιγμές που η Sophia μού φάνηκε εκπληκτικά πειστική στην επικοινωνία της, αλλά πάντα θυμόμαστε ότι πρόκειται για τεχνολογία που ακόμα εξελίσσεται.
Σίγουρα η ανθρώπινη μορφή ενός ρομπότ προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα, αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί και άλλη οικειότητα, αμεσότητα και αποτελεσματικότητα στην επικοινωνία με τους ανθρώπους. Νομίζω πως η επιτυχία στο πρόσωπο της Sophia είναι πως ικανοποιεί κάθε συνομιλητή της ανεξαρτήτου φύλου, ηλικίας ή επιπέδου και αναβαθμίζεται συνεχώς διατηρώντας την ταυτότητα της και τα βασικά της χαρακτηριστικά.
Υπάρχει ανησυχία ότι ρομπότ όπως η Sophia μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο που οι άνθρωποι αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους. Πώς απαντάτε σε αυτούς τους προβληματισμούς;
Είναι κατανοητοί αυτοί οι προβληματισμοί, αλλά η τεχνολογία δεν έχει σκοπό να αντικαταστήσει την ανθρώπινη επικοινωνία, αλλά να τη συμπληρώσει και να την εμπλουτίσει. Τα ρομπότ μπορούν να βοηθήσουν σε τομείς όπου υπάρχει έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, όπως η φροντίδα ηλικιωμένων ή η εκπαίδευση.
Επιπλέον εξοικονομούν χρόνο και χρήματα, με την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα που εκτελούν συγκεκριμένες εντολές, κυρίως σε εργασίες που είναι βαριές ή χρονοβόρες για τον άνθρωπο. Επομένως αντιμετωπίζουμε συνολικά τα ρομπότ ως έξυπνους και εξελιγμένους βοηθούς / εργαλεία που βελτιώνουν συνθήκες της καθημερινότητας μας και πάντα εστιάζουμε την προσοχή μας στις πολιτικές των εταιριών που τα δημιουργούν.
Ποιό είναι το όραμά σας για την επόμενη γενιά ρομπότ; Βλέπετε ρομπότ να αναλαμβάνουν επαγγέλματα όπως εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι ή ακόμα και πολιτικοί;
Τα ρομπότ θα μπορούσαν να λειτουργούν ως βοηθητικά εργαλεία για εκπαιδευτικούς και ψυχολόγους, αλλά όχι να τους αντικαθιστούν. Όσον αφορά την πολιτική, η ανθρώπινη κρίση και η ηθική είναι αναντικατάστατες, οπότε δεν θεωρώ ότι ένα ρομπότ θα μπορούσε να λάβει τέτοιους ρόλους.
Παρόλα αυτά αναμένουμε πλήθος ρομπότ σε θέσεις σέρβις, εξυπηρέτησης πελατών ή έξυπνης υποδοχής, στην ιατρική , το περιβάλλον και φυσικά σε βιομηχανικές λειτουργίες.
Η Sophia έχει ήδη αλλάξει τον τρόπο που μιλάμε για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Ποιές είναι οι μεγαλύτερες αλλαγές που πιστεύετε ότι θα φέρει η AI στην εργασία, την εκπαίδευση ή την καθημερινότητά μας;
Η AI ήδη αυτοματοποιεί πολλές εργασίες, ενώ στην εκπαίδευση μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε μαθητή, δημιουργώντας πιο εξατομικευμένες μαθησιακές εμπειρίες. Στην καθημερινότητα, θα δούμε περισσότερες έξυπνες συσκευές, προσωπικούς βοηθούς και ψηφιακούς οργανισμούς που θα διευκολύνουν τη ζωή μας.
Νομίζω η Τεχνητή Νοημοσύνη άμεσα επηρεάζει και στο εγγύς μέλλον ακόμη περισσότερο τους εργαζομένους που δεν έχουν ακόμη εξοικειωθεί μαζί της ή παραμένουν στάσιμοι αναφορικά με τις ικανότητες τους να διαχειριστούν εργαλεία και εφαρμογές που σχετίζονται με τον τομέα τους.
Για να το πω απλούστερα η Τεχνητή Νοημοσύνη εξελίσσεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και εντάσσεται σταδιακά σε κάθε τομέα. Θα έλεγε κανείς πως μπορεί να παρομοιαστεί με το Internet. Όπως δηλαδή πλέον είναι απαραίτητα στοιχεία γνώσεων η χρήση Internet και υπολογιστή σχεδόν για κάθε υποψήφιο εργαζόμενο, έτσι θα απαιτηθεί σταδιακά και η γνώση χρήσης εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης.
Παράλληλα, η AI αρχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο και στον πολιτισμό. Αυτό το όραμα συνδέεται και με άλλα projects στα οποία συμμετέχω, όπως οι πρωτοβουλίες της Victorious Network, που αξιοποιούν την Τεχνητή Νοημοσύνη για να φέρουν καινοτομία στην ψυχαγωγία και τον πολιτισμό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μεγάλο μας εγχείρημα για το καλοκαίρι του 2026: η διοργάνωση της Tomorrowland στη Ρόδο με τη βοήθεια της AI. Μέσα από προηγμένα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, προσωποποιημένες εμπειρίες και αυτοματοποιημένη διαχείριση εκδηλώσεων, φέρνουμε μια νέα εποχή στη μουσική βιομηχανία και τις φεστιβαλικές εμπειρίες.
Η ανάπτυξη της AI φέρνει ηθικά διλήμματα. Πώς διασφαλίζουμε ότι η τεχνολογία αυτή θα χρησιμοποιηθεί με τρόπο που δεν θα αλλοιώσει την ανθρώπινη εμπειρία;
Η διαφάνεια, η ηθική ανάπτυξη και η νομοθεσία είναι κρίσιμες. Οι εταιρείες πρέπει να λειτουργούν με υπευθυνότητα, και οι κυβερνήσεις να θέτουν όρια που διασφαλίζουν ότι η τεχνολογία χρησιμοποιείται για καλό.
Όπως ανέφερα και προηγουμένως η πολιτική, οι όροι, τα μέτρα διασφάλισης και συμμόρφωσης της εκάστοτε παραγωγού εταιρείας είναι κομβικής σημασίας. Από εκεί και πέρα για οτιδήποτε καινούριο και τόσο σημαντικό πρέπει να συνεχίζονται οι δράσεις ανοιχτού διαλόγου και επικοινωνίας ειδικών αλλά και ταυτόχρονα να προβαίνουμε σε δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης των χρηστών, ιδίως όταν πρόκειται για παιδιά.
Προχωρώντας στο μέλλον, τι είναι αυτό που σας συναρπάζει περισσότερο αλλά και τι σας ανησυχεί σχετικά με την εξέλιξη των ρομπότ και της Τεχνητής Νοημοσύνης;
Με συναρπάζει η προοπτική της συνεργασίας ανθρώπου-μηχανής για την επίλυση μεγάλων προβλημάτων. Με ανησυχεί, όμως, η πιθανότητα κατάχρησης της τεχνολογίας ή η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη χωρίς ηθικά όρια.
Θα ήθελα να κλείσω την συνέντευξη με αυτό που πρεσβεύω και μια ευχή: Η συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και ρομπότ σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο στη συλλογική μας ιστορία. Ας γράψουμε το κεφάλαιο αυτό λοιπόν με αισιοδοξία, θάρρος και δέσμευση να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία για το καλό της κοινωνίας. Μαζί, χέρι με χέρι με τους ρομποτικούς μας συντρόφους, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα μέλλον που η καινοτομία δεν έχει όρια αλλά έχει σαφείς και αδιαπραγμάτευτους κανόνες.
