Της Σοφίας Μυττά
Μόλις μια εβδομάδα μετά την ιστορική εκτόξευση του DUTHSat-2, του πρώτου δορυφόρου που φέρει αποκλειστικά την ελληνική σημαία από τον σχεδιασμό μέχρι την κατασκευή, το Greek Space Tech Forum 2025 έδωσε δυναμικό «παρών» στο Ωδείο Αθηνών. Την Τρίτη 1 και την Τετάρτη 2 Ιουλίου, κυβερνητικοί φορείς, εκπρόσωποι της βιομηχανίας, ακαδημαϊκοί και διεθνείς εταίροι συγκεντρώθηκαν για να χαρτογραφήσουν τη θέση της Ελλάδας στο παγκόσμιο διαστημικό οικοσύστημα και να συζητήσουν τα επόμενα κρίσιμα βήματα. Στο επίκεντρο βρέθηκαν η δημιουργία του Εθνικού Μικροδορυφορικού Στόλου και η αξιοποίηση της διαστημικής τεχνολογίας σε τομείς όπως η άμυνα, η ναυτιλία και η διαχείριση φυσικών καταστροφών.
Είκοσι χρόνια όραμα για το Διαστημικό Οικοσύστημα
Εκπροσωπώντας τον κλάδο της διαστημικής τεχνολογίας, ο κ. Αθανάσιος Πότσης, Πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ), υπογράμμισε πως για τον ίδιο, αλλά και για πολλούς άλλους, η παρουσία τους στο συνέδριο αποτελεί μια ιδιαίτερη τιμή, καθώς πρόκειται για ένα όραμα που κυοφορήθηκε εδώ και 20 χρόνια, με στόχο να φτάσει σε σημείο υλοποίησης το οικοσύστημα του διαστημικού τομέα της επόμενης ημέρας.
Όπως ανέφερε, το οικοσύστημα κατάφερε να δημιουργήσει υποδομές, επαναπατρίζοντας Έλληνες επιστήμονες και επαγγελματίες που βρίσκονταν στο εξωτερικό και πλέον παράγουν τεχνολογία εντός της χώρας. Υπογράμμισε δε ότι το ελληνικό διαστημικό οικοσύστημα έχει εξελιχθεί, περνώντας από το επίπεδο της παροχής υπηρεσιών σε εκείνο της ολοκληρωμένης λύσης, από το component level στο system level, γεγονός που, όπως σημείωσε, κατέστη δυνατό χάρη στη στήριξη του Υπουργείου και στις επενδύσεις του Εθνικού Διαστημικού Προγράμματος.
Ο κ. Πότσης επισήμανε ότι βασική προτεραιότητα πλέον είναι η διασφάλιση της βιωσιμότητας των επενδύσεων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Εξέφρασε επίσης την ανάγκη για «ώσμωση» μεταξύ της διαστημικής και της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας, τονίζοντας ότι οι δύο αυτοί τομείς πρέπει να συνεργαστούν. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην ανάγκη αξιοποίησης των χρηματοδοτικών και θεσμικών εργαλείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και άλλων διεθνών συνεργασιών, ώστε να ενισχυθεί η προστασία των πολιτών από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Κατέληξε λέγοντας πως η διαστημική τεχνολογία και η ακαδημαϊκή κοινότητα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις, να ενισχύσουν τόσο τον διαστημικό όσο και τον αμυντικό τομέα και τελικά να συμβάλλουν στη δημιουργία μιας ισχυρής οικονομίας και ενός σταθερού μέλλοντος για τη χώρα.
Η Ελλάδα στο παγκόσμιο διαστημικό χάρτη
Με τη σειρά του, ο Dr. Jorge‑A. Sanchez‑P., Διευθυντής του ESA BIC Greece και Πρόεδρος του si‑Cluster, καλωσόρισε το κοινό, επισημαίνοντας πως το μέλλον, «γραμμένο στα αστέρια», χτίζεται ήδη στη γη και πως το συνέδριο εξελίσσεται κάθε χρόνο σε σημείο αναφοράς. Υπογράμμισε ότι η παρουσία των συμμετεχόντων αναδεικνύει την ελληνική διαστημική τεχνολογία, αποδεικνύοντας ότι η χώρα έχει εδραιώσει τη θέση της στο οικοσύστημα και διεκδικεί πλέον πιο ενεργό ρόλο· όσα κάποτε φάνταζαν αδύνατα είναι σήμερα πραγματικότητα.
Τόνισε πως το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με επικεφαλής τον κ. Δημήτρη Παπαστεργίου, έστειλε σαφές μήνυμα υπέρ της διαστημικής τεχνολογίας, ενώ ο Δρ Κωνσταντίνος Καράντζαλος, ως Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, έχει θέσει το διάστημα ως σημείο αναφοράς, αναδεικνύοντάς το σε προτεραιότητα. Παράλληλα, η συνεργασία με την ESA και την EUSPA, μέσα από προγράμματα που στηρίζουν τα εθνικά αναπτυξιακά σχέδια, προχωρά αποφασιστικά.
Επεσήμανε ότι έχει χαραχθεί εθνική στρατηγική για τα επόμενα χρόνια και καταβάλλεται σημαντική προσπάθεια από εταιρείες και πανεπιστήμια, τα οποία παράγουν πνευματική και οικονομική αξία για τη χώρα. Θύμισε πως, τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα σημείωσε σημαντικές προόδους, από εξειδικευμένες εφαρμογές έως συμμετοχές σε διεθνείς αποστολές, ενώ η άνθιση των start‑ups επιβεβαιώνει την τεχνογνωσία και το πάθος που απαιτούνται για να αναδειχθεί η χώρα σε ισχυρό παίκτη.
Υπενθύμισε ότι το si‑Cluster αριθμεί πλέον πάνω από 100 μέλη που ενώνουν δυνάμεις «για να φέρουν την Ελλάδα ψηλά», ενώ η ESA BIC Greece έχει ήδη υπογράψει την 25η σύμβαση και θέτει ακόμη υψηλότερους στόχους για την επόμενη πενταετία.
Αναφέρθηκε στην πρόσφατη τοποθέτηση του πρωθυπουργού και του αρμόδιου υπουργού για την εκτόξευση του πρώτου ελληνικού δορυφόρου, υπογραμμίζοντας ότι αναμένονται νέες εξελίξεις τον επόμενο χρόνο, οι οποίες, μόλις ολοκληρωθούν οι εκτοξεύσεις, θα αποδώσουν οφέλη για όλους. Κατέληξε επισημαίνοντας πως κάθε ευρώ επένδυσης στο εθνικό πρόγραμμα αποφέρει πάνω από 7 ευρώ προστιθέμενης αξίας στην οικονομία.
Το Διάστημα προτεραιότητα για την Ελλάδα
Στη συνέχεια τον λόγο έλαβε ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, ο οποίος, στον σύντομο χαιρετισμό του, ανέφερε ότι αν αναλογιστεί κανείς πού βρισκόταν η χώρα πριν από λίγα χρόνια και τις ζυμώσεις που έγιναν την τελευταία διετία, τότε το συμπέρασμα είναι απλό: έχει επιτευχθεί ένα καλό επίπεδο.
Σημείωσε ότι όσοι ασχολούνταν με το διάστημα στο παρελθόν ίσως θεωρούνταν γραφικοί, ωστόσο σήμερα η Ελλάδα φτάνει στο σημείο να εκτοξεύει ελληνικό δορυφόρο. Τόνισε πως ο «σπόρος» για το οικοσύστημα έχει ήδη φυτευτεί και υπογράμμισε ότι το Διάστημα μπορεί να αποτελέσει λύση, γι’ αυτό και πρέπει να εξεταστεί το εύρος των δυνατοτήτων που προσφέρει για μια καλύτερη Ελλάδα, σε συνεργασία με ανθρώπους και κράτη που είναι κοντά στη χώρα.
Αναφέρθηκε στη μεγάλη ευκαιρία που ανοίγεται μπροστά, τονίζοντας ότι το Υπουργείο έχει την ευθύνη να εξασφαλίσει τους απαραίτητους πόρους και να προτεραιοποιήσει τις ανάγκες. Επεσήμανε ότι οι επιδιώξεις έχουν αρχίσει να υλοποιούνται και δήλωσε ότι αναμένει τα επόμενα βήματα.
Καταλήγοντας, τόνισε ότι, χάρη στην πολιτική που ακολουθήθηκε και την καθοδήγηση του πρωθυπουργού, η αρχή έχει ήδη γίνει – και μάλιστα με εντυπωσιακό τρόπο.
Τα ΗΑΕ παράδειγμα διαστημικής ανάπτυξης και συνεργασίας
Για τη διαστημική πορεία που έχουν χαράξει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, παρουσιάζοντάς τα ως ένα παράδειγμα προς μίμηση, μίλησε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Ali Obaid Al Dhaheri, Πρέσβης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην Ελλάδα. Ο ίδιος τόνισε ότι είχε την πρόθεση να ρίξει φως σε όσα συμβαίνουν στη διαστημική βιομηχανία και εξέφρασε την τιμή του που παρευρέθηκε στο συνέδριο, ευχαριστώντας θερμά τους διοργανωτές για τη φιλοξενία.
Επισήμανε ότι τα διαστημικά προγράμματα δεν περιορίζονται στην επιστήμη, αλλά έχουν οφέλη για ολόκληρη την κοινωνία. Όπως ανέφερε, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν εξελιχθεί σε σημαντικό παίκτη στη διεθνή αγορά μέσω επενδύσεων και δέσμευσης στην καινοτομία, επισημαίνοντας πως αυτό που κάποτε έμοιαζε όνειρο σήμερα αποτελεί πραγματικότητα. Τόνισε ότι η διαστημική βιομηχανία δίνει τη δυνατότητα για τεχνολογικά άλματα και διεθνείς συνέργειες.
Αναφέρθηκε στο Dubai Sat ως το πρώτο σημαντικό βήμα της χώρας στον τομέα, σημειώνοντας ότι από τότε έχουν πραγματοποιηθεί 25 εκτοξεύσεις δορυφόρων και έχουν επενδυθεί 10 δισεκατομμύρια. Σήμερα, όπως σημείωσε, η χώρα μπορεί να κατασκευάζει δορυφόρους που προσφέρουν υπηρεσίες σε πάνω από το 80% της διεθνούς κοινότητας.
Για την περαιτέρω ενίσχυση της διαστημικής δυναμικής, αναφέρθηκε στη σύσταση ενός εθνικού ταμείου διαστήματος με αρχικό κεφάλαιο 820 εκατομμύρια, με στόχο την ανάπτυξη ταλέντων και την υλοποίηση νέων έργων. Υπενθύμισε ότι το 2021 τα ΗΑΕ έγιναν το πέμπτο κράτος παγκοσμίως που μπήκε σε τροχιά και έφτασε στον Άρη, στο πλαίσιο συνεργασιών με ηγέτιδες δυνάμεις του χώρου.
Μιλώντας για το μέλλον, ανέφερε ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχεδιάζουν αποστολή προς τον Δία, με στόχο να καταστούν παγκόσμιος παίκτης στη διαστημική εξερεύνηση. Υπογράμμισε ότι οι τεχνολογίες αυτές καλούνται να αντιμετωπίσουν παγκόσμιες προκλήσεις και έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό.
Αναφέρθηκε στο πρόγραμμα αστροναυτών, το οποίο ξεκίνησε σε συνεργασία με τη NASA και την ESA, σημειώνοντας ότι ο πρώτος Άραβας αστροναύτης πέρασε αρκετούς μήνες στο διάστημα, ενώ οι αστροναύτες των ΗΑΕ εκπαιδεύονται πλέον στο Χιούστον των ΗΠΑ. Κλείνοντας, εξέφρασε την πρόθεσή του να ενισχυθεί η συνεργασία με την Ελλάδα, με στόχο τη διασφάλιση ενός ειρηνικού μέλλοντος τόσο στο διάστημα όσο και στις κοινωνίες.
Άμυνα, Ναυτιλία και Startups στο Διάστημα
Η δεύτερη ημέρα του συνεδρίου αφιερώθηκε στα ζητήματα που συνδέουν το Διάστημα με την Άμυνα, στις εφαρμογές βασισμένες στο Διάστημα και στην ακαδημαϊκή κοινότητα των startups. Συζητήθηκαν οι παράμετροι του ελληνικού αμυντικού δορυφορικού προγράμματος, ενώ παρουσιάστηκαν εφαρμογές σε τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, η ναυτιλία και η πολιτική προστασία. Επιπλέον, δόθηκε εκτενής αναφορά στον υπό διαμόρφωση Greek Space Hub, έναν βιομηχανικό κόμβο που θα ενοποιεί τη συναρμολόγηση μικροδορυφόρων και τις downstream υπηρεσίες.
Η ημέρα ολοκληρώθηκε με έναν μαραθώνιο παρουσιάσεων νεοφυών επιχειρήσεων, επιβεβαιώνοντας τον σημαντικό ρόλο των ελληνικών startups ως καταλύτη του «New Space».
Το Forum απέδειξε ότι το ελληνικό διαστημικό οικοσύστημα έχει πάψει να αποτελεί απλώς ένα μακρινό όνειρο. Διαθέτει πλέον σαφή εθνική στρατηγική, ισχυρές συμμαχίες με διεθνείς φορείς και ένα πρόγραμμα μικροδορυφόρων που υπόσχεται πολλαπλάσια προστιθέμενη αξία. Η συζήτηση στρέφεται τώρα στις επόμενες εκτοξεύσεις και στη διεύρυνση των διαστημικών εφαρμογών στους τομείς της άμυνας, της ναυτιλίας, της αγροδιατροφής και της πολιτικής προστασίας. Κοινός στόχος, όπως τονίστηκε επανειλημμένα, «μια καλύτερη Ελλάδα που χτίζεται στη γη, πριν φτάσει στ’ αστέρια».
